zaterdag 23 maart 2013

Ode aan de doula's

Wereld doulaweek, dat lijkt me een mooi moment om even terug te blikken naar al het werk wat we afgelopen jaar weer met elkaar gedaan hebben. De Nederlands beroepsvereniging voor doula's (NBvD) heeft zich ook het afgelopen jaar weer druk ingezet voor het vergroten van de naamsbekendheid van de doula en waarborgen van de kwaliteit van onze doula's. Als voorzitter heb ik gemerkt dat het vooral de doula's zelf zijn die het grote verschil maken.

Als vertegenwoordiger van die prachtige groep kundige, gepassioneerde vrouwen ben ik dan ook apetrots als ik merk dat de doula's steeds vaker positief ontvangen worden door professionals. We doen ons werk vol overgave en liefde en hebben meestal heel tevreden klanten, hetgeen ook terug te zien is in feit dat er nog nooit een klacht over een van onze leden bij de beroepsvereniging is binnengekomen. Het afstemmen op de klant en aanvoelen wat deze nodig heeft, is zo doula-eigen.

Maar nu blijkt steeds meer dat ook bij professionals onze kwaliteiten niet onopgemerkt blijven. In het AMC ziekenhuis loopt al anderhalf jaar een pilot waar een doula continue ondersteuning geeft aan klanten die het extra steuntje in de rug kunnen gebruiken. Deze doula wordt dus al betaald door het ziekenhuis, zodat deze klanten die het juist nodig hebben, niet zelf met de extra kosten hiervan zitten.
Een heel mooie ontwikkeling natuurlijk.

Binnen de opleiding tot doula hoor ik ook van veel van mijn studenten terug dat ze door verloskundigen, gynaecologen of overig ziekenhuispersoneel steeds meer gewaardeerd worden. En ook zelf ervaar ik dat we hier in regio Rotterdam door o.a. het Ikazia ziekenhuis met open armen verwelkomd worden en zelfs online en in het magazine genoemd worden. De JJ Doula-opleiding heeft een dusdanig goed contact met het Sint Lucas Andreas ziekenhuis opgebouwd dat al hun studenten daar stage mogen lopen.

Ik kijk soms met verbazing, maar altijd vol trots naar hoe de doula's zich als een ware duizendpoot blijken te ontpoppen en zich overal met 100% voor hun passie inzetten. Bij de 'Hoe wil je bevallen'-bijeenkomsten werden de doula's op het podium uitgenodigd, in de geboortebeweging zijn ze actief, bij 'beter bevallen', bij de Human Rights in Childbirth-conferentie en in bijna alle zwangerschapsfora zie ik doula's bezig. Met tomeloze energie en vol passie storten de doula's zich op de actualiteit rondom geboortezorg. En dan te bedenken dat ze dit doen naast het runnen van een eigen praktijk, hun gezin en met een telefoon die nooit uit staat.

Dus bij deze wil ik nog even zeggen:
Dames, ik ben supertrots op jullie!

woensdag 20 maart 2013

Wereldwijde doulaweek in maart

Toen ik jaren geleden als kersverse doula aan de slag ging, was het flink pionieren. Het begrip doula moest nog inburgeren, want het was vrij nieuw. Kwestie van tijd voordat de doula geaccepteerd en gewaardeerd wordt, dacht ik in mijn naïviteit. Na zes jaar weet ik beter: de doula vraagt nog steeds aandacht! 

Er zijn steeds nieuwe zwangeren, die zich gaan verdiepen in de wereld van zwangerschap en bevalling. En er zijn veel hulpgevers die niet zo goed weten wat ze aan moeten met een bevalling waar ook een doula bij aanwezig is. Argwaan, onzekerheid en verwarring zijn de meest voorkomende reacties die ik als doula tegenkom. En dat terwijl de doula aangenaam is voor iedereen rondom zwangerschap en geboorte.

In 2013 wordt voor het derde jaar wereldwijd een doulaweek georganiseerd. Van 22 t/m 28 maart kunnen bijeenkomsten worden opgezet om de doula meer zichtbaar te krijgen. Het thema van dit jaar is “Doulas are Good for Everyone!” oftewel: Doula’s zijn goed voor iedereen!
Steeds meer zwangeren weten dit uit zichzelf en huren een doula in. De meeste hulpgevers weten en snappen het, nadat ze eens een doula zijn tegengekomen bij een geboorte. In de wereldwijde doulaweek extra aandacht voor deze laatste groep. Zodat ze ook zij vol vertrouwen een bevalling in gaan waar een doula bij aanwezig is.

Ook in Groningen en omstreken zijn doula’s al jaren actief. Wij komen veel verloskundigen, kraamverzorgsters, verpleegkundigen en gynaecologen tegen, die zich nog steeds afvragen wat nou het nut van de doula is. Ook vinden ze het vaak verwarrend. Wie doet nu wat? Niet goed weten wat een doula nu precies is en doet, werkt onbegrip en afwijzing in de hand. En dat is zonde, want onnodig.
Daarom is er in de doulaweek een bijeenkomst voor alle verloskundigen en andere belangstellenden om ze te informeren over het hoe en waarom van de doula. Zodat de doula meer vertrouwd wordt en het besef groeit, dat de doula geen bedreiging of overbodige luxe is, maar een waardevolle aanvulling in de zorg rondom zwangerschap en geboorte.

Want het moge duidelijk zijn: de doula neemt nooit de plaats in van wie dan ook. Iedereen kan zijn werk doen (graag zelfs). De doula is het cement. Ze is aanvullend daar waar dat gewenst is. Ze dringt zich niet op en heeft geen eigen agenda. Ze volgt en bevestigt de vrouw, zodat die in haar kracht blijft en beter kan bevallen. Dat is aangetoond met cijfers. Ik heb ze niet nodig, want ik zie het elke keer weer gebeuren wanneer ik bij een bevalling ben. Natuurlijk zijn er genoeg ouders, verloskundigen en kraamverzorgsters die de doula een warm hart toedragen en heel goed weten wat ze doet en toevoegt. En voor alle anderen blijven we voorlichting geven, bijvoorbeeld tijdens de wereldwijde doulaweek, zodat onjuiste beeldvorming verdwijnt. Want de doula is goed voor iedereen!

maandag 11 maart 2013

Eerste kind brengt ouders geluk

Mensen zijn tijdelijk gelukkiger in de periode dat zij hun eerste kind krijgen. Het gelukkigst zijn ze tijdens de zwangerschap. Na de geboorte daalt het geluksgevoel langzaam tot het na 1 tot 2 jaar na de geboorte terug is op het niveau van voor de zwangerschap. Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek

Lees meer

zaterdag 9 maart 2013

Bevallen, pijn en de doula

Angst voor pijn bederft voor veel vrouwen hun zwangerschap - vooral de eerste keer - en maakt zelfs dat sommigen hun kinderwens maar helemaal in de ijskast zetten. Het aanbod van pijnbestrijding in ziekenhuizen speelt in op deze angst. Bange vrouwen zien deze medicatie als een recht, dat ze opeisen. 

Ook doula's krijgen te maken met vrouwen die van hen maar één ding willen: de garantie dat het geen pijn zal doen. Die garantie is natuurlijk niet te geven. Ook chemische pijnbestrijding helpt niet altijd en bij iedereen. De bevalling blijft een onzekere gebeurtenis en daardoor voor velen een bron van angst en zorgen.

Op zich is het helemaal niet gek dat we zo bang zijn voor de pijn die we verwachten. Je kunt je er nog niet veel bij voorstellen en pijn is in je fantasie altijd erger dan in het echt. Misschien heb je wel enge verhalen gehoord van je moeder of vriendinnen, of beelden van bevallingen op televisie gezien die maken dat je denkt: zoiets vreselijks kan ik niet verdragen.

Ook speelt er een psychologisch verschijnsel mee genaamd 'focalisme'. Dat is de menselijke neiging om de effecten van toekomstige gebeurtenissen heel eenzijdig in te schatten. Bijvoorbeeld: als ik de oudejaarsklapper/jackpot/hoofdprijs win, zal ik de rest van mijn leven gelukkig zijn. Maar ook in het leven van een miljonair is pijn en ongemak. Je kan nog net zo goed je teen stoten, ernstig ziek worden of een dierbare verliezen. Andersom denken veel mensen dat het eindigen van een liefdesrelatie ook het einde van de wereld zal betekenen. Maar als je geliefde je echt verlaat, blijkt het leven naast het liefdesverdriet toch gewoon door te gaan. Je vrienden, je werk en allerlei dagelijkse dingen blijken welkome afleiding te bieden en al snel ga je weer je gewone gang.

Focalisme speelt mee rond de bevalling als we alleen kijken naar de pijn waar we zo bang voor zijn. Een zekere mate van pijn en ongemak hoort erbij, dat is onvermijdelijk gezien de heftigheid van het natuurlijke proces dat een bevalling is. Maar daarnaast zullen we nog allerlei andere ervaringen hebben. De steun van onze partner bijvoorbeeld, of het meeleven en helpen van het ziekenhuispersoneel. Een kop thee of een warme douche als je er zin in hebt, een moment van lekker wegdoezelen, en de blije verwachting dat je straks je kindje in je armen kan sluiten. Alles bij elkaar een rijke ervaring die de band met je kind kan versterken. De meeste moeders zeggen achteraf dat ze hun bevalling nooit hadden willen missen.

Als je erg gespannen raakt door je komende bevalling kun je er een doula bij zoeken. Dan kun je samen afspreken wat je prettig vindt en hoe zij daar voor kan zorgen. Een voet- of rugmassage, een hand om in te knijpen, muziek waar je van houdt, je warme sokken als je ze nodig hebt, bemoedigende woorden, met haar kun je een verlanglijstje maken voor de grote dag. Je beeld van de bevalling wordt er completer en meer realistisch door. Dat geeft je op voorhand extra zekerheid en rust tijdens je zwangerschap. En dan zal blijken dat jij net als miljarden vrouwen voor je en na je in staat bent om te bevallen en dit na te vertellen.

zaterdag 2 maart 2013

De stille kracht van de doula

Veel van wat ik als doula teweeg breng is voor de buitenwereld niet zichtbaar. En dat maakt soms dat wat kritisch gekeken wordt naar de meerwaarde van de doula. Wat doet zij nu eigenlijk meer dan de hele tijd bij de bevalling zijn en wat hand- en spandiensten te verlenen? Ik zal een tipje van de sluier oplichten. De doula komt namelijk al in actie tijdens de zwangerschap.

Een voorbeeld. Ik kom in contact met een vrouw die voor het eerst zwanger is en opziet tegen de bevalling. Het gaat volgens haar heel pijnlijk zijn en voor de veiligheid gaat ze in het ziekenhuis bevallen heeft ze besloten. En dan maar hopen dat de ellende niet te lang duurt en te niet te heftig is. Na ons eerste gesprek kijkt ze heel anders tegen haar bevalling aan. Ze heeft vertrouwen gekregen in het verloop van de bevalling. En ze gaat thuis bevallen. Wat is er gebeurd in de twee uur dat we in gesprek waren? Ik heb haar onder andere uitgelegd hoe een lichaam werkt tijdens een bevalling en welke omstandigheden daarbij positief werken. In het kort komt het hier op neer:

Je baby zet de bevalling in gang. Door de druk van zijn hoofdje wordt de baarmoedermond, die nog potdicht zit, geprikkeld. Het hormoon oxytocine gaat aan het werk. Oxytocine zorgt er voor dat het hormoon prostaglandinen aangemaakt wordt. En die zorgt ervoor dat je weeën gaat krijgen. Weeën zijn het samentrekken van de spieren van je baarmoeder. Je baarmoedermond gaat zacht worden en op een gegeven moment gaat die openen. Als de vliezen breken, zakt het hoofdje van je baby nog steviger tegen de baarmoedermond. En dat levert steviger weeën op. Die heb je nodig om volledig open te gaan. Als de weeën heel krachtig worden, gaat je lichaam endorfine aanmaken. Dat is een morfine-achtige stof die de pijn verzacht. Je wordt high van jezelf. Het is een natuurlijke pijnstiller. Je lichaam zit slim in elkaar! Als je volledig ontsloten bent ( de beroemde 10 centimeter), veranderen de ontsluitingsweeën in persweeën. Je krijgt drang om te gaan poepen, om je kindje te helpen eruit te komen door mee te gaan drukken tijdens een perswee. En heel langzaam, millimeter voor millimeter zakt je baby door je vagina om uiteindelijk geboren te worden.

Oxytocine is dus een heel belangrijk hormoon tijdens je bevalling. Dat hormoon werkt het beste als jij vol vertrouwen en ontspannen bent. De natuur heeft het zo geregeld, dat je sneller, prettiger en gemakkelijker bevalt als jij je veilig voelt. Dan kun jij je ontspannen en de aanwijzingen van je lichaam volgen. De oxytocine kan dan goed stromen. Als je bang bent en stress ervaart, verkramp je. Het hormoon adrenaline wordt actief. En dat levert geen goede weeën op en de weeën die je hebt zijn pijnlijker. Daar raak je sneller uitgeput van en denkt het niet zelf te kunnen. De vraag naar pijnstilling en andere ingrepen neemt dan snel toe. Adrenaline vertraagt en bemoeilijkt dus de bevalling. De natuur heeft het mooi geregeld. Maak er gebruik van! Als jij je lichaam kan vertrouwen omdat je het snapt, kun je ook meer jezelf vertrouwen, dat je het kan. Op eigen kracht, zonder uitgeput te raken. Zelfs er van genieten en vol verwondering zijn, dat je dit allemaal doet. Ik herinner de zwangere altijd aan haar mogelijkheden om zelf haar kind geboren te laten worden.

Daarnaast wijs ik ze er op dat helpt het wanneer je tijdens je bevalling omringd bent door mensen die je kent en vertrouwt. Een doula is een vertrouwd persoon. Je hebt haar namelijk zelf uitgekozen. Je kent haar goed tegen de tijd dat je gaat bevallen. En je kunt er van op aan dat ze bij je bevalling is, een hele geruststelling. Ook in een bekende omgeving zijn, is belangrijk om ontspannen en vol vertrouwen te blijven. Thuis is bekender en vertrouwder dan een ziekenhuis.

Hoe het is afgelopen met de vrouw uit het voorbeeld? Zij is thuis bevallen, vlot en geheel zelfstandig. Niemand die haar zei wat ze moest doen. Niemand die aan haar kwam. Dat was ook niet nodig, want ze liet zien dat ze haar bevalling volledig in eigen hand had. En in no time gleed haar kind in haar armen. Ze is trots op zichzelf, heeft verbaasd gestaan over haar eigen kunnen tijdens het baren, voelde zich vrij om de houding aan te nemen die prettig voelde en geluid te maken dat er zomaar uitkwam. En ik, de doula? Ik was bij haar, in stilte. Deed “niks”, maar was haar grote steun. Ze voelde zich veilig en meer in haar kracht, alleen omdat ik er was. Dit is de stille kracht van de doula. Ontdek het zelf en gun jezelf de onvoorwaardelijke, bevestigende, veilige ondersteuning van je eigen doula.