Pijn bij de bevalling - deel 2

Als je het over bevallen hebt, komt het onderwerp pijn hoe dan ook aan de orde. Het klinkt door in de bevalverhalen van je moeder, je zussen en je vriendinnen. Je leest er over in de bladen en op sociale media. Je verloskundige of gynaecoloog attendeert je erop via de vraag: “Wil je pijnstilling?” Kortom, je zou er bang van worden. Laat dat nu juist een van de veroorzakers van die pijn zijn… Doula Gonny Cappers vertelt over de psychologische kant van pijn in het tweede deel van deze serie blogs. Wat speelt er mee en wat kan een doula voor je doen?

De geest: gedachten en emoties

Het is bekend dat gedachten zeer krachtig en leidend zijn. Niet voor niets is Mindfulness erg populair. Elke gedachte of emotie geeft een lichamelijke reactie, of je dat nu wilt of niet. Ook bij een geboorte zijn gedachten van invloed en kunnen daarmee de pijn aanzwengelen of juist doen verminderen. Als je maar blijft herhalen dat bevallen pijnlijk is en je omgeving pepert je dat ook steeds in, dan kan het niet anders dan dat dat iets met je doet. Namelijk dat je er in gaat geloven. En als je bang geworden bent, geeft dat stress, je verkrampt en dat is weer de boosdoener van pijn. Vaak herhaalde gedachten zijn hardnekkig, want ze laten een imprint achter in je (onbewuste) geheugen. En zie dat dan maar weer om te buigen.

Het helpt om pijn niet toe te laten door bekrachtigende, positieve gedachten te hebben. Dat zullen dan wel gedachten moeten zijn die bij je aansluiten, want anders dwing je jezelf iets te geloven dat niet binnen je bereik ligt. Luister naar je innerlijke stem en herhaal de zin die je aanstaat, die je goed doet. Bijvoorbeeld: Mijn (geboorte) lichaam weet hoe het een kindje baart, ik hoef het alleen maar te volgen. De doula besteedt hier veel aandacht aan. Zij gaat samen met jou en je partner op zoek naar de gedachten die je motiveren en rust geven.

Veel luisteren naar alles wat mis kan gaan tijdens de bevalling en meegezogen worden in de verhalen waarin de complicaties zich opstapelen is pijnlijk en legt de basis voor angst. Angst geeft spanning en spanning geeft pijn. Deze angst – spanning – pijn spiraal kan doorbroken worden door aandacht te geven aan de fysiologie van baren (dat in beginsel normaal, gezond en veilig is), de mogelijkheden en positieve, bemoedigende informatie. Laat de doula dat nu juist doen. Zij is breed opgeleid en werkt niet vanuit protocollen.

De rustgevende aanwezigheid van de doula tijdens de bevalling en haar bemoediging en bekrachtiging hebben een positieve invloed op de sfeer in de ruimte en de beleving van de aanstaande ouders. En dat is onbetaalbaar.

Doula Gonny Cappers

Het volgende deel gaat over de invloed van relaties en aandacht op pijn bij de bevalling.

Creatieve massagetechnieken met de Rebozo

De Rebozo is een Mexicaanse draagdoek, maar hij kan ook gebruikt worden voor massagetechnieken. Mexicaanse vroedvrouwen gebruiken de doek om hun zwangere en barende vrouwen te helpen ontspannen en bewegen. Doula Mirjam de Keijzer en zwangerschapsdocente Thea van Tuyl werken al enkele jaren met de Rebozo en er komen steeds weer nieuwe technieken bij! Ze vertellen je er meer over op dit gastblog.

Doula Mirjam: één van mijn doula-cliënten moest naar het ziekenhuis omdat haar baby in stuit lag. Er zou daar een draaipoging gedaan worden. Ik ging naar haar toe om haar te helpen ontspannen, want ze zag erg tegen de ingreep op. De Rebozo ging mee in mijn tas. Na afloop van het draaien, dat goed gelukt was, moesten we wachten op een duidelijk teken dat het goed ging met de baby. Daarvoor werd mijn cliënte aan het CTG gelegd. Dat is een apparaat dat de hartslag van de baby meet terwijl het kindje nog in de buik zit. Maar de baby was erg rustig en het beeld van de CTG vlak. Ik vroeg of ik een poging mocht doen om de baby wakker te maken. Dat mocht. Met de Rebozo om het bekken van de vrouw maakte ik stevige bewegingen en ja hoor, even later meldde de baby zich een stuk actiever: hij was wakkergeschud! Het lange wachten was voorbij en kort hierna mocht mijn cliënte opgelucht naar huis.

Bij een andere bevalling, die ik als doula ondersteunde, was de barende heel moe geworden. Ze kon eigenlijk niet meer, maar ze wilde absoluut niet liggen. Hoe kon ze nu toch de rust krijgen die ze zo nodig had? Ik vroeg haar op de rand van het bed te gaan zitten en sloeg de Rebozo om haar schouders en rug. Ik nodigde haar uit om goed in de doek te leunen en zich over te geven aan deze houding. Niet veel later gaf ze aan dat dit haar echt goed deed, ze ontspande en vond het heerlijk als ik haar nog een beetje in de doek wiegde. Zo kon ze weer even vooruit met het opvangen van de weeën.

Zwangerschapsdocente Thea: tijdens de zwangerschapscursus leer ik de partners hoe zij met de Rebozo tegendruk in de onderrug kunnen geven. Door korte snelle bewegingen te maken brengen ze het hele lichaam van de vrouw in beweging. In zeer korte tijd ontspant haar rug, maar ook de bekkenbodem en de rest van het lichaam. Wat natuurlijk heel belangrijk is tijdens de bevalling. Een paar stuurde me na afloop van hun bevalling een mooie foto, waarop de vader bezig was met deze techniek. Hij had geweldig geholpen, zei de trotse moeder.

Mirjam de Keijzer en Thea van Tuyl

Deze technieken en vele andere zijn te vinden in de vernieuwde versie van het boek ‘De Rebozotechniek uit de doeken gedaan’, die deze maand is uitgekomen. Het boek is uitgebreid met diverse hoofdstukken en meer ervaringen. Nieuwsgierig geworden? Bestellen kan via www.rebozo.nl

English version of Doula.nl online!

When the old version of Doula.nl went offline last year, we lost the English translation of the website as well. Since then it’s been on my to do-list to make an English version of the whole new site. It was there for over a year, but I managed to cross the item off the list this morning. Doula.nl is proud to give you: the brand new English version!

Why is it so important to have an English version of the site? The site is about doulas in the Netherlands, all doulas in the index work in this country. Most (but not all) doula-profiles are in Dutch. Why bother going to the trouble of translating all of it?

The mission of Doula.nl is to provide access to a doula for every pregnant woman in the Netherlands who needs one. And it just so happens that many of those women don’t speak Dutch. The doula is a more familiar phenomenon in some other countries. Women come to the Netherlands from these countries, maybe for work or to join their partner. If they’re going to give birth here, they’ll be looking for a doula. And Doula.nl wants to be there for them.

Other women don’t come over here for such pleasant reasons. They may be refugees for instance, so their pregnancy will be more stressful. The prospect of giving birth here, alone in this strange land without their relatives and friends, may be daunting. Doulas can do great work for them. And again, mostly these women don’t speak Dutch.

So hopefully the new English version will help serving the mission of Doula.nl. If you visit it and notice anything wrong, please let me know. And help spreading the word, so that more doulas can help more births go better!

Saskia Bruyn, Doula.nl

Pijn bij de bevalling - deel 1

Als je het over bevallen hebt, komt het onderwerp pijn hoe dan ook aan de orde. Het klinkt door in de bevalverhalen van je moeder, je zussen en je vriendinnen. Je leest er over in de bladen en op sociale media. Je verloskundige of gynaecoloog attendeert je erop via de vraag: “Wil je pijnstilling?” Kortom, je zou er bang van worden. Laat dat nu juist een van de veroorzakers van die pijn zijn… Doula Gonny Cappers vertelt over de lichamelijke kant van pijn in het eerste deel van deze serie blogs. Wat speelt er mee en wat kan een doula voor je doen?

Het lichaam: kind, hormonen en spieren

Laten we voorop stellen dat het lichaam van een vrouw erop gemaakt is om te baren. Een bevalling is een delicaat samenspel van hormonen, spieren, kind, gedachten en emoties. Verstoring op één van die gebieden kan pijn(ervaring) veroorzaken en verhogen. De doula kan helpen de (dreigende) verstoring te minimaliseren. Door te informeren en aanwezig te zijn voor en tijdens de bevalling.

Door informatie te geven over de werking van het ‘geboortelichaam’ ontstaat inzicht en vertrouwen bij de aanstaande ouders. Dat werkt stressverlagend en voorkomt pijnsensatie, of is in ieder geval pijnstillend. Een doula besteedt veel aandacht aan dit aspect in de voorbereiding.  Het is zinvol te weten hoe het lichaam werkt tijdens een baring. Want dan weet je ook wat dat proces verlicht en wat het verzwaart en pijnlijk maakt.

Tijdens de bevalling zet (waarschijnlijk, het is niet 100% bewezen) het kind in je baarmoeder de bevalling in gang. Je lichaam gaat hormonen afscheiden die de baarmoeder in beweging zet. Dat ervaar je als krampjes en weeën. Die spiersamentrekking van de baarmoeder heeft als effect dat je baarmoedermond zich opent. Spieren gaan zeer doen als je gespannen bent. Als je ontspant, ervaar je wel de kracht, maar doet het niet (ondraaglijk) zeer. Dus ontspannen zijn en vertrouwen hebben in de werking van je barende lichaam helpt enorm.

Het openen van je baarmoedermond gebeurt meestal niet lineair (dus een centimeter per uur), maar hortend en stotend. Op een bepaalde centimeter blijven hangen vraagt eigenlijk geen actie, maar geduld en rust. Je zit niet te presteren, maar bent geboorte aan het geven. En dat vraagt focus en concentratie en geen vast patroon in de tijd.

Het is niet voor niets als een lichaam tijdens de bevalling even rust neemt. Dan kunnen moeder en kind herstellen, nieuwe energie opdoen. Als het kindje niet optimaal ligt, heeft het de tijd om in de juiste houding te draaien. Volg de signalen van je eigen lichaam en daarmee het ritme van je geboortelichaam. Dan is de kans op een gezonde baring groot en de pijnbeleving het kleinst. De doula helpt om te (blijven) vertrouwen op de logische werking van het lichaam.

Doula Gonny Cappers

Het volgende deel gaat over de psychologische kanten van pijn bij de bevalling.

Je doula is geen vreemde

“Een doula bij mijn bevalling? Nee hoor, ik hoef niet een vreemde aan mijn bed”. Hoe vaak ik dat niet hoor! Terwijl de doula grappig genoeg juist alles behalve een vreemde, onbekende persoon is als je gaat bevallen. 

Sterker nog, de doula is naast je partner waarschijnlijk de meest bekende en vertrouwde persoon tegen de tijd dat je bevalling begint. Een doula kies je namelijk zelf uit, het is een persoonlijke keuze. De doula leeft met je mee, heeft een luisterend oor en ondersteunt waar nodig. Dat begint tijdens de zwangerschap en zet zich voort bij de bevalling. Je doula is er voor jou, kent jou, draagt je een warm hart toe en blijft in je vertrouwen en je steunen. Daar investeert ze veel tijd in. Naast diverse gesprekken van minstens twee uur, is er regelmatig telefonisch en/of mail contact. Kortom, de doula is zeker geen vreemde, maar juist een bekende en veilige, extra steun bij je zwangerschap en bevalling.

Dat geeft een ander gevoel dan niet te weten wie dienst heeft als je gaat bevallen (tenzij je een verloskundige hebt die case loaded werkt). Vaak hebben zwangeren - heel terecht - voorkeur voor een bepaalde verloskundige en hopen van harte dat zij dienst heeft. Net zoals ze hopen dat een bepaalde verloskundige géén dienst heeft als de weeën beginnen, omdat ze daar niet zo’n klik mee hebben. Heel menselijk allemaal. Immers, bevallen heeft te maken met intimiteit en kwetsbaar zijn. Dan maakt het uit wie je aan je zijde treft als je geboorte gaat geven. Daarnaast is het opvallend dat vrouwen die in het ziekenhuis gaan bevallen, het wel volstrekt normaal en acceptabel vinden om het ziekenhuis personeel niet te kennen. En juist daar zien ze al gauw vier à vijf nieuwe gezichten tijdens hun bevalling. Over vreemden gesproken.

Een kindje krijgen is intens, intiem en bijzonder. Geboorte geven omringd door mensen die je (goed) kent en waarbij jij je kunt ontspannen is heel waardevol. Want dat heeft invloed op de wijze waarop het kindje geboren wordt. Het voorkomt interventies en geeft een gezondere start voor moeder, vader én kind.

Genoeg redenen dus om een doula te overwegen. Als je voor haar kiest, kun je haar weldadige werking gaan ervaren.

Doula Gonny Cappers

Doula na de bevalling?

Vandaag kreeg ik via Doula.nl een vraag die ik nog nooit eerder had gekregen, maar eigenlijk heel logisch vond: kan ik ook een doula inhuren voor na de bevalling?

Je hebt je zwangerschap en bevalling doorstaan, de kraamhulp heeft afscheid genomen, en dan moet je het als prille ouders zelf rooien. Voor sommigen staan ervaren familieleden en vrienden klaar met raad en daad, maar dat geldt niet voor iedereen.

De vrouw die mij mailde had niet zo’n netwerk waar ze een beroep op kon doen, en ze zei dat ze mede om die reden zelfs bang was om zwanger te worden. Dat was een nieuwe voor mij. Ik krijg vaak berichten van vrouwen die bang zijn voor de bevalling, maar niet voor de kraamtijd en daarna. Terwijl het leren omgaan met je pasgeboren kindje toch best een uitdaging is. Ik herinner me zelf ook de nodige paniekmomenten. Achteraf lach je erom, maar toen vonden we het reuze eng, de verse vader en ik. Het is een enorme verandering in je leven, de verantwoordelijkheid voor zo’n teer mensje lijkt haast te groot en intussen zijn je hormonen ook nog van slag. Ga er maar aan staan. Ik snap best dat je je daar zorgen over kunt maken.

Twee vormen van geruststelling kon ik deze vraagstelster bieden: ten eerst is er voor moeilijke vragen altijd het consultatiebureau. Die hebben mij op lastige momenten goed advies gegeven. Voor borstvoedingsproblemen zijn er lactatiedeskundigen en zo kun je een eind komen met praktische zaken.

Maar ik heb haar ook aangeraden contact te zoeken moet doula’s in de buurt en haar vraag voor te leggen. Ik kan me geen doula voorstellen die dan zegt: sorry mevrouw, kan best dat u bang bent, maar mijn emotionele ondersteuning houdt op als de baby er is. Dus ik verwacht dat het weinig moeite zal kosten om een doula te vinden die haar beroep ruim opvat en deze mevrouw wil komen helpen. Met een fijn gesprek en misschien ook een heerlijke (Rebozo-)massage of zo.

Toen was ik benieuwd geworden in hoeverre deze dienst al wordt aangeboden, en heb even gegoogled op ‘post partum doula’. Bestaat dus gewoon, honderden Engelstalige zoekresultaten. Maar in Nederland nog niet zo veel, daar vond ik er maar eentje. Misschien dan toch een gaatje in de markt.

Nieuw: Doula.nl 2.0

Vandaag acht jaar geleden kwam Doula.nl online. Nadat ik van mijn dochter was bevallen met de steun van een doula, was ik zo enthousiast dat ik andere vrouwen ook wilde helpen zo iemand te vinden. 

In eerste instantie dacht ik aan een kaartenbak met adressen in het hele land. Het zou een heel gezoek worden, want doula’s waren op dat moment dun gezaaid en erg moeilijk om te vinden. Maar de opkomst van het internet maakte dat allemaal veel simpeler en in 2006 werd de eerste Nederlandse doula-opleiding opgericht. Daardoor kwamen er in snel tempo doula’s bij.

Het was tijd voor Doula.nl. Een onafhankelijke site die informatie over de doula geeft vanuit het perspectief van de zwangere vrouw en haar (eventuele) partner. Helemaal zelf gemaakt met mijn beste kennis van de toenmalige webtechnologie. Waar het allemaal om draaide: een lange lijst met profielen van doula’s waar je in kon ‘zoeken’ door van provincie naar provincie te klikken.  Deze versie heeft door de jaren heen heel wat zwangere vrouwen en doula’s bij elkaar gebracht. In de loop der jaren groeide het doulabestand en ik probeerde de site interessant te houden door informatie, nieuws en ervaringsverhalen toe te voegen.

Maar de tijd stond niet stil en Doula.nl raakte verouderd. Nieuwe technologie bracht nieuwe mogelijkheden om de doula-index te doorzoeken en een doula te vinden in je buurt of op bijvoorbeeld taal of trefwoord. Vandaag is de nieuwe versie van Doula.nl online gekomen. Met een nieuw, fris uiterlijk en meer informatie dan ooit. Doula’s kunnen zich nu uitgebreider presenteren en beter gevonden worden. Daardoor kunnen zwangere vrouwen gemakkelijker een doula vinden die bij hen past. Ook de ervaringsverhalen zijn nu doorzoekbaar en zo kun je op je gemak lezen hoe anderen in jouw situatie hun keuze hebben gemaakt en wat zij aan hun doula hebben gehad.

Hopelijk zal ook deze versie van Doula.nl weer veel vrouwen helpen om met een doula te bevallen, en zelf te ervaren hoe je door ontspanning, rust en vertrouwen een positieve bevallingservaring kan hebben. De medicalisering van de bevalling gaat nog steeds door. Hier en daar groeit ook het bewustzijn dat bevallen een natuurlijk proces is, waar je als professional zo min mogelijk in moet ingrijpen. Maar toch zijn doula’s nog steeds hard nodig, met hun unieke vaardigheid om alleen al met hun aanwezigheid emotionele steun te geven. Daarom: welkom op Doula.nl versie 2.0!