Rauwe Schoonheid

Geplaatst met toestemming van de moeder.

Soms maak je als doula iets mee wat je tot in de kern van je wezen raakt en is het leven vreemd en onbegrijpelijk. Ik ben onderweg naar een cliënte. “Een cliënte” is ze al lang niet meer, daar zijn we voorbij. Ik ben haar doula en meer dan dat….. We maken een intense reis met elkaar, zij en ik, en ik voel een diepe verbondenheid met haar. Deze prachtige vrouw gaat vannacht geboorte geven aan haar kind en deze vrouw verloor haar man, de vader van de baby, door een dodelijk auto-ongeluk toen ze zes weken zwanger was van dit kind……

In de uren van de nacht en de dag die daarop volgt gebeurt iets onbeschrijfelijks, iets groots. Tijdens de intense uren van geboorte raak je als vrouw de grens van het leven, raken twee werelden elkaar. We bevinden ons in een bel, een aparte plek, waar leven en dood samen zijn. Veel hebben we gesproken over loslaten en of je wel kán loslaten in zo'n situatie. Met de geboorte van dit kleine mensje laat ze toch ook een stukje van de papa los dat nu nog in haar buik zit…. Even sluipt de angst naar binnen of dit wel thuis kan gebeuren op de manier die ze voor ogen had. In de kamer hangt verpletterend gemis dik in de lucht. En toch.… en toch is er ook liefde….. ja, Liefde. Het is alsof in deze heilige ruimte de papa haar opnieuw dit hemel-kind schenkt…. En ik zie haar voor mijn ogen vertrouwen krijgen, kracht vinden, zich vastbijten om het zelf op eigen kracht te gaan volbrengen. Ik zie haar heel diep graven en prachtig leven geven. Liefde, respect en eerbied voor haar trekken diep hun spoor in mijn hart. En ook deze geboorte voegt een laag van liefde toe. Dankbaar ben ik dat ze mij gevraagd heeft dit samen met haar te doen, dat ik getuige mag zijn van deze gebeurtenis. 

Ik weet haar omringd door een lieve vriendenkring. Vrienden van de papa die zelfs mij berichtjes sturen met de vraag of ik alsjeblieft goed voor haar wil zorgen. Er zijn vrouwen uit het dorp die voor haar gaan koken de eerste weken. We hebben samen rauwe én mooie dingen beleefd deze maanden. Ondanks het verdriet dat er is zou ik een deken van goedheid en liefde van het leven om haar heen willen vouwen en haar willen behoeden voor alle pijn. Ik hoop dat ik een beetje die deken voor haar was. Ik hoop dat ik deze maanden en deze nacht de ruimte voor haar fysiek en emotioneel wat veiliger en zachter heb kunnen maken. 

Het kleine jongetje is nu al weer even hier op aarde en heeft een geweldige moeder en een stoer broertje. Mijn doula begeleiding is afgerond… het heeft mij tot in het diepst van mijn hart geraakt. Sommige handen laten elkaar nooit meer los…. ♥

Liefs, Marlies.

www.doulapraktijkgorinchem.nl

Blijf in beweging!

Mijn blog is dit keer meer een oproep aan alle zwangere vrouwen die hun uitgerekende datum zien naderen; blijf in beweging!

Jammer genoeg lijkt het tegenwoordig steeds vaker voor te komen dat een baby tijdens de bevalling nét niet helemaal goed in het bekken ligt met het hoofdje om voorspoedig geboren te worden. De ene keer heeft dat een langduriger ontsluitingsperiode tot gevolg, de andere keer een moeizamere persfase. Niet prettig! En voor een deel ook wellicht vermijdbaar.

Veel vrouwen weten al wel dat in beweging blijven tijdens de bevalling een positief effect heeft op de ligging en verdere indaling van de baby tijdens de ontsluitingsfase. De ontsluiting vordert hierdoor vlotter.
Maar wist je ook dat meer bewegen in de laatste weken voorafgaand aan de bevalling heel nuttig is en vervelende complicaties kan helpen vermijden? Het is echt zo!

In de laatste weken van de zwangerschap hebben veel vrouwen last van nesteldrang, zoals dat zo mooi heet. De babykleertjes moeten nog een keer gewassen worden, het huis moet gepoetst en de ramen gelapt. Die nesteldrang wordt gestuurd door hormonen en is zeer functioneel. Op die manier is je huis straks lekker schoon als de baby komt, dat is hygiënischer voor je kindje en handig voor jezelf. In de weken ná de bevalling zul je niet zo snel aan schoonmaken toekomen.
Maar er is nóg een functie; je bent als vrouw in beweging als je aan het schoonmaken bent. En als jij beweegt, dan beweegt ook de baby in je buik. Hierdoor geef jij je kleintje zoveel mogelijk de kans om op een goede manier in het bekken te gaan liggen en de juiste positie aan te nemen voor de bevalling!

Tegenwoordig besteden wij het schoonmaakwerk regelmatig uit aan een hulp én is het werk dat we doen veelal zittend, achter een computer. We krijgen niet zo gek veel beweging meer in ons dagelijks leven. En dat vertaalt zich in ons lijf. Dat zie je niet alleen terug op het gebied van bevallen, maar ook in bijvoorbeeld het toegenomen gewicht van veel mensen.

Terug naar mijn oproep: blijf bewegen in de laatste weken van je zwangerschap. Ook al wordt dat juist in díe periode zwaarder, doe het toch! Geef toe aan de nesteldrang en boen nog een de keukenvloer en lap de ramen. Laat dat niet aan iemand anders over. Of, als dat echt te zwaar voor je is, maak regelmatig een flinke wandeling of ga eens zwemmen. En kijk je 's avonds televisie? Dan liever niet onderuit gezakt op de bank hangend, maar meer rechtop en op een stoel. Je bewijst er jezelf én je kindje een dienst mee tijdens de bevalling!

Zomerblog

Daar zit je dan in het zonovergoten Zeeland op je vakantieadres. Precies acht dagen heb ik om uit te waaien tussen twee wachtperioden in. Acht dagen en wachtend op inspiratie om in deze dagen ook een blog te schrijven.

 

Gedachten aan de laatste geboorte waar ik als doula bij was deze week spoken door mijn hoofd. In het ziekenhuis waar deze geboorte plaatsvond is helaas maar een klein gedeelte van de nieuwe 'moeder- en babyvriendelijke keizersnede' overgenomen in het protocol (een ander onderwerp voor een volgend blog) De moeder wordt nu herenigd met haar pasgeboren baby en haar partner in de uitslaapkamer waar vervolgens het eerste contactuur plaatsvind. Geen kort moment van huid-op-huid contact bij mama op de operatiekamer en de baby verlaat met papa vrijwel meteen de ruimte. Als doula mag ik in dit ziekenhuis niet mee naar de operatiekamer (ook niet naar de uitslaapkamer overigens) maar wacht dan op de papa en de baby op de afdeling. Het kleine gezonde meisje huilt onbedaarlijk in de couveuse maar als we vragen of zij dan even bij papa huid-op-huid mag liggen mag dat niet omdat ze over een half uurtje naar de uitslaapkamer gaan waar mama op hen wacht... Een nieuw beleid, dat een verbetering zou moeten zijn, maar waardoor nu een pasgeboren meisje zonder aanraking drie kwartier ligt te huilen…

Ook denk ik aan wat er vaak gebeurt als ik met een groep meiden van de middelbare school werk. Als ik aan ze vraag of ze weten hoe een geboorte verloopt en hoe ze denken dat ze ooit zelf zullen bevallen, krijg ik van die soap-achtige verhalen te horen van gillende vrouwen, hulpeloos liggend in een bed, helse pijnen verdragend. Waarom is dat het heersende beeld onder jonge meiden, de toekomstige moeders? Zou er niet een tegengeluid kunnen komen vanuit de media dat laat zien dat het ook anders kan? Of op scholen: aparte meiden-voorlichtingslessen over allerlei vrouwendingen waaronder ook zwangerschap en geboorte? Ook een onderwerp voor een ander blog.

Ondertussen blader ik in het boek van Sarah Buckley: Gentle birth, gentle mothering. Mijn oog valt op wat zij schrijft over “overgave”. Loslaten of je overgeven aan iets heeft in onze westerse cultuur vaak geen positieve klank, schrijft ze. In plaats daarvan worden we aangemoedigd om vooral actief te zijn en ons leven onder controle te hebben. Deze houding kan ons ver brengen, maar in het geval van een geboorte kan een baby niet alleen op pure wilskracht geboren worden. Dan is het nodig je te begeven op het pad van de overgave. Is het ontbreken van vertrouwen in je lichaam - het vrouwelijke lichaam - de oorzaak van de moeilijkheid om tot overgave te komen? Als je zwanger bent wordt je wel erg overspoeld vanuit alle hoeken met alles wat maar mogelijk mis kan gaan tijdens de bevalling. We vergeten steeds vaker dat we deze bijzondere, natuurlijke kracht om te baren werkelijk zelf bezitten. Daarnaast zijn we ook de onvoorwaardelijke, voortdurende steun van een ervaren “geboortebewaakster” verloren. Een vertrouwde verloskundige, die continu bij je blijft, of een doula herinneren je eraan dat je zelfs genetisch gezien alle geboorten van de vrouwen tot ver terug in je familielijn in je draagt en dat je diep van binnen al weet hoe je het beste geboorte geeft aan je kind. Als je je overgeeft en de bewuste controle loslaat, komen je diepere innerlijke, natuurlijke ritmes aan de oppervlakte. Als je je over kunt geven aan de tijd die je lichaam nodig heeft om te bevallen, zonder op te willen schieten en zonder te snel in te grijpen, leer je je eigen natuurlijke ritme en dat van je baby te vertrouwen. Dat vertrouwen is ook een grote gift die je helpt in je moederschap en bij het zorgen voor je kind. Wat prachtig verwoord en goed geschreven. Heel veel informatie staat er in dit boek! Wel in het Engels, maar het is echt een aanrader, ook voor de eerste weken na de geboorte.

Ik heb me ook een beetje overgeven aan mijn gedachten, mijn prestatiedrang losgelaten en daaruit is dit “vakantieblog” ontstaan. Met zon en zee in mijn hoofd en ieder geval ideeën voor volgende schrijfsels en een hoop los zwevende gedachten die nog geboren mogen worden. 

Lieve zomergroet,

Marlies Phielix.

www.doulapraktijkgorinchem.nl  

En het kind dan?

In de discussie over de keuzevrijheid/keuzerecht van de vrouw, die gelukkig steeds meer gevoerd wordt in Nederland, is een terugkerend thema ‘de rechten van het ongeboren kind’. Willeke heeft het in haar blog van 6 juni ‘keuzevrijheid van de bevalling in gevaar’ al genoemd, hier ga ik er graag verder op in. Niet specifiek op de (juridische) rechten van het kind, maar op de aannames die in zo’n uitspraak doorklinken.

Wat mij opvalt is dat het vooral mannen en met name mannelijke gynaecologen zijn die zich hier boos over maken (en nee, niet alle mannen en ook niet alle /alleen mannelijke gynaecologen). Ik chargeer misschien iets, maar gelukkig is een blog daarvoor…

Uit wat ik in het afgelopen jaar zoal gehoord heb, destilleer ik de volgende overtuigingen:

1. De vrouw is egoïstisch als zij besluit (bijvoorbeeld) thuis te bevallen in plaats van de geadviseerde ziekenhuisbevalling. Daarbij wordt denigrerend gesteld dat deze zwangere ‘kaarslicht’ belangrijker vindt dan de gezondheid van haar baby.
2. De vrouw kan de gevolgen van haar keuze niet overzien. ‘Wat als de baby overlijdt, dan zal de moeder spijt hebben van haar keuze’, is een vaak gehoord argument. Er wordt gesteld dat de vrouw geen goede (= rationele) afweging kan maken en dat zij denkt ‘het overkomt mij niet’.
3. De vrouw mist de expertise om te weten of zij (bijvoorbeeld) een kindje in stuitligging kan baren, daar is de expertise van de dokter voor nodig (die heeft daar ervaring mee, de vrouw niet).
4. De ‘arme baby’ kan zich niet verweren (tegen de ouders?), er is niemand die het voor de baby opneemt. Ervan uitgaande dat een overgrote meerderheid van de zwangeren wilsbekwaam is - dat wil zeggen niet psychotisch, zwakbegaafd of ernstig verslaafd - lijkt mij dit een bijzonder paternalistische manier van het benaderen van het ‘probleem’ - als het al een probleem is.

Ik stel hier het volgende ter overdenking tegenover, met in ons achterhoofd de wilsbekwame vrouw:

1. De egoïstische vrouw: de vrouw die welbewust en goed geïnformeerd keuzes maakt ten aanzien van haar bevalling, doet dat juist ook voor haar kind; het welzijn van het kind staat haar juist voor ogen. Zij weet dat wat goed voor haar is, dat wil zeggen: hóe zij bevalt, ook goed is voor haar kind. Wie dit niet (wil) gelooft, heeft wel een heel cynisch beeld van de vrouw/aanstaande moeder.

Ik wil hier graag Elselijn Kingma (professor in de filosofie en ethiek) citeren[1]:

Van bijna niemand in onze maatschappij wordt verwacht medische behandelingen te ondergaan voor het nut van een ander, en als mensen dat wel doen wordt het gezien als liefdadigheid en zelfopoffering. Het feit dat aanstaande moeders bijna zonder uitzondering tot zelfopoffering bereid zijn maakt hun acties niet minder liefdadig. Wij kunnen deze acties dus niet van hen eisen, zelfs niet uit naam van hun kinderen: de beslissing van een wilsbekwame aanstaande moeder over ingrijpen in haar bevalling moet daarom altijd gerespecteerd worden.

2. Het overzien van de gevolgen van je keuze: vrouwen die weloverwogen een keuze maken, op basis van volledige informatie, maken hun eigen risico-afweging. Daarin wordt meegenomen: hoe (on)veilig is het ziekenhuis in mijn specifieke situatie?

De dokter denkt in getallen (cijfers zijn 'evidence based', dat wil zeggen: gebaseerd op grote aantallen, vaak in 'randomized controlled trials') – die getallen zeggen niets over individuele casussen.

De vrouw denkt per definitie vanuit haar eigen unieke situatie. Zij is zich er ook van bewust, dat er nooit een garantie op leven of gezondheid is, en neemt dit mee in haar overwegingen. Dit lijkt een moeilijk te verteren iets te zijn voor zorgverleners. Misschien omdat zij er zo op gericht zijn om de dood te voorkomen?

Er lijkt ook in door te schemeren dat een vrouw geen goed oordeel kan vormen omdat zijn niet ‘rationeel’ kiest – zij is ‘hormonaal’ en ‘emotioneel’. Dit wekt zoveel wrevel in mij op, dat is voor een andere blogpost…

Daarbij: wie draagt de grootste gevolgen van de dood van een baby? Dat zijn toch de ouders zelf? Niet de zorgverlener?

3. Expertise. De vrouw is expert over haar eigen lichaam. Zij weet in hoeverre zij in staat is om te voelen wat zij al dan niet aankan, en daarop haar keuze te baseren. Het lijkt voor veel zorgverleners een brug te ver om deze expertise te erkennen en te vertrouwen. Als je de intieme, accurate kennis van een vrouw over haar eigen lichaam afzet tegenover de veelal technologische, uitwendige controlemiddelen van de zorgverlener, waarop zouden we ons dan het beste kunnen verlaten?

4. De arme baby. Dit vind ikzelf het meest moeilijk te verteren. Welk beeld heeft de zorgverlener van de moeder, als deze werkelijk denkt dat een baby tegen z’n (wilsbekwame) moeder beschermd moet worden? En welk beeld heeft hij van zichzelf? Superman/Mega Mindy, die de baby redt van zijn gevaarlijke omgeving? En dan? Waar gaat de baby dan naartoe? Gaat ‘vadertje staat’ voor haar zorgen? Die baby moet toch nog steeds bij deze ouders opgroeien? Is het dan niet veel verstandiger om geen artificiële tegenstellingen te creëren tussen degenen die van elkaar afhankelijk zijn voor verzorging en liefde?

Ik denk dat als we ons bewust worden van onze (onbewuste) aannames we een stuk verder in de discussie zullen komen. Deze aannames zijn deels cultureel bepaald. We komen vanuit een paternalistisch verleden waaruit nog maar 100 jaar geleden een vrouw het stemrecht kreeg, en nog niet eens 60 jaar geleden dat een getrouwde vrouw haar handelingsbekwaamheid verloor als zij trouwde… We komen van ver, en we hebben nog een eind te gaan. Maar ik zie een hoopvolle toekomst, waarin de vrouw als krachtige, autonome en vrije vrouw in gelijkwaardigheid naast de man haar plek in de samenleving inneemt. Dit zal alle baby’s, kinderen en de hele samenleving ten goede komen.

Ik roep elke zorgverlener op om de vrouw vanuit gelijkwaardigheid en respect aan te spreken, juist als zij met keuzes komt die als extreem overkomen. Alleen op die manier kunnen wij onze toekomst vormgeven.

[1] Uit: ‘Wie beslist over de plaats van bevalling’, in Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen, 2012, nr 8

De geboorte van een tweeling

Als een doula al onmisbaar is wanneer je 'heel gewoon' één kindje krijgt, dan is zij dat zeker bij de geboorte van een tweeling. Juist dan moeten alle zeilen bijgezet worden om de bevalling zo min mogelijk te medicaliseren en om ouders de kans te geven hun kindjes geboren te laten worden zoals zij dat graag willen. Hieronder het verhaal van de geboorte van Lotte en Sterre.

Anne en Pieter hebben al twee kinderen wanneer Anne voor de derde keer zwanger wordt. Hun oudste zoon is na een moeizame bevalling in het ziekenhuis geboren, de tweede zoon heel rustig thuis, zoals zij graag wilden. Dat hadden ze ook in hun hoofd voor de geboorte van hun derde kindje, maar het feit dat het een tweeling bleek te zijn, veranderde de zaak. Een tweeling-bevalling is altijd ziekenhuiswerk en de controle door de gynaecoloog is zelfs nóg intensiever dan in menige andere gecompliceerde situatie. En daarvan baalden Anne en Pieter stevig! Ze wilden het liefst helemáál geen gynaecologische bemoeienis, geen CTG-band om de buik, geen infuus, kortom: niets dat meestal standaard is bij de geboorte van een tweeling. Wat ze wél wilden was zo natuurlijk mogelijk bevallen, in hun eigen tempo én zittend op de baarkruk.
Stevige punten dus voor het geboorteplan! Ik beloof me sterk maken voor hun wensen en hoop daarbij ook op de welwillendheid van het medisch personeel. Dat is in deze situatie zeker van belang.

Niet lang daarna kondigt Anne's bevalling zich aan en haast ik me naar het ziekenhuis. Wanneer ik aankom, tref ik meteen de dienstdoende gynaecologe. Terwijl we samen naar de verloskamer lopen waar Anne en Pieter zich net hebben geïnstalleerd, geef ik haar een exemplaar van het geboorteplan. Ik zeg haar dat Anne's wensen hier en daar vragen om buiten de paden van de ziekenhuisprotocollen te treden, maar dat ik hoop dat ze er zoveel mogelijk in mee wil gaan. Deze binnenkomer slaat aan, want er wordt serieus notitie genomen van het geboorteplan.

In de verloskamer blijkt Anne al stevige weeën te hebben. Dit gaat niet lang duren, zie ik. Ik vraag de aanwezige arts-assistent direct of de baarkruk erbij mag komen en als hij voorzichtig mompelt dat dat niet gebruikelijk is bij een tweeling-geboorte, krijg ik er krachtige steun van Pieter bij. Hij eist dat de baarkruk nú gehaald wordt. Kijk, met zo'n vader erbij gaan we het zeker redden. Vervolgens zegt de assistent alvast een infuus aan te willen brengen voor je-weet-maar-nooit, maar ook dat wijzen Pieter en ik eensgezind af. Is er een medische noodzaak om dat nu te doen? Nee? Dan willen we dat niet.

Een half uurtje later mag Anne gaan persen, op de baarkruk. Al na tien minuten wordt Baby 1 geboren, een prachtig meisje. Anne wil even op bed bijkomen van de inspanningen en wachten op wat er verder gaat gebeuren. Baby 2 blijkt de tijd te willen nemen. Na een half uur zonder persweeën begint de gynaecologe wat zenuwachtig te worden en stelt ze voor toch een infuus te gaan inbrengen om de weeën krachtiger te maken. Weer vragen Pieter en ik naar de medische noodzaak. Is moeder nog okay? Ja! Gaat het met de baby goed? Ja! Geen reden dus om in te grijpen en we wachten gewoon af... Opeens voelt Anne het tweede kindje zakken in haar buik. "Nu!" roept ze en we helpen haar weer op de baarkruk. Drie persweeën later is ook Baby 2 gearriveerd. Nóg een mooi poppetje.

Wanneer Anne later aan het bijkomen is met de twee meisjes op haar borst en Pieter stralend naast haar, is ze supergelukkig. Ondanks dat ze in het ziekenhuis moest bevallen, is het gegaan zoals ze gewenst hadden. Het was een 'gewone' bevalling geweest, maar dan wel van een tweeling.

En natuurlijk was ik hier ook erg blij om. Het is niet de eenvoudigste taak voor een doula om de wensen die deze mensen hadden in deze situatie voor elkaar te krijgen. Maar met hulp van Pieter én de welwillendheid van de fijne gynaecologe was het helemaal in orde gekomen.

Willeke Klerks

Wat als...

Je zorgen maken tijdens de zwangerschap: herkenbaar? Een eindeloze serie wat-als-vragen proberen vrouwen, liefst ’s nachts, zelf te beantwoorden. Het lijkt zo fijn om vooraf alles al te hebben uitgedacht. Als iets zich daar echter NIET voor leent, dan is het wel een bevalling! De meeste kindjes houden zich namelijk helemaal niet aan plan A, en liefst ook niet aan plan B. Bevallingen laten zich nu eenmaal niet plannen. 
Wat is het dan fijn om even te kunnen sparren met je doula!

Wat als de bevalling niet op tijd begint?

Weet dat slechts 5% van alle vrouwen op hun uitgerekende datum bevalt. Als jij dus eerder of later bevalt, betekent dat niet meer of minder dan dat jij bij die 95% hoort die het allemaal ook zo doen. Precies op tijd varieert van drie weken voor de uitgerekende datum tot twee weken daarna. Ik weet inmiddels dat kindjes vrijwel zonder uitzondering een heel handig moment kiezen om geboren te willen worden. Waarschijnlijk omdat ze voelen dat jij dan ook lekker ontspannen bent!

Wat als ik niet weet of het wel echt is begonnen?

Irritant hè, hoe iedereen altijd zegt dat je weeën heus wel zult herkennen zodra ze zijn begonnen. Alsof je daar wat aan hebt! Mijn lievelingstip is om dan lekker lang en lekker heet te gaan douchen. Ofwel ontspant het warme water zo, dat alles stopt. Ofwel ontspant het zo, dat alles vol doorzet. Hoe dan ook, jij bent daarna heerlijk ontspannen en weet bovendien waar je aan toe bent!

Wat als ik moet poepen tijdens de bevalling?

Het kind komt langs jouw darmkanaal en zal jou zodoende mogelijk wat ontlasting eruit laten persen. Maar het mooie van Moeder Natuur is dat ze heeft bedacht dat bevallingen vaak beginnen met een grote boodschap, gewoon privé, keurig op de wc. Wat er tijdens de bevalling eventueel nog moet worden geloosd is dus vaak miniem. Alle zorgverleners betrokken bij jouw bevalling kijken hier niet van op. Als we dat wel zouden doen, dan hadden we een ander vak moeten kiezen!

Wat als ik heel erg ga schelden of schreeuwen?

Iedereen kent wel een film met zo’n hysterische bevallings-scene, waarbij de partner helemaal stijf gescholden wordt. Je lacht er om, maar stiekem hoop je toch vooral dat je straks niet ook ineens zo uit je dak zal gaan tijdens de bevalling. Mijn ervaring is dat vrouwen enkel hoeven te schreeuwen als ze niet gehoord worden of zich niet gehoord voelen.

Wat als ik niet meteen van mijn kindje hou?

Het hele ontstaan van je kind is een delicaat samenspel van allerlei hormonen. Tijdens de bevalling is vooral het hormoon oxytocine rijkelijk aanwezig. Dit hormoon zorgt ervoor dat vrouwen een enorm geluksgevoel ervaren meteen na de geboorte en smoorverliefd worden op hun eigen kind. Ik beaam dan altijd heel stellig dat er inderdaad geen enkel ander kind net zo mooi, lief en goed gelukt is. Die oxytocine die rond zo’n kraambed waart, pik ik als doula namelijk ook graag op!

Wat als, wat als, wat als…?

Een doula beantwoordt al je vragen en kan je helpen concentreren op hoe je WEL zou willen bevallen. Immers: je zorgen maken is de verkeerde kant op fantaseren!

Wat betekent dat eigenlijk: doula zijn....?

“Goh, wat een bijzonder en mooi beroep” hoor je vaak, als mensen vragen wat voor werk je doet en je vertelt dat je een doula bent. Na twee jaar vind ik het doula-schap nog steeds het mooiste vak wat er is. Lang heb ik getwijfeld voor ik aan de opleiding tot doula begon. Niet omdat ik me van binnen geen doula voelde maar omdat het in Nederland een relatief nieuw beroep is en dat brengt zo zijn eigen obstakels met zich mee. Maar uiteindelijk was de roep te sterk om er geen gehoor aan te geven, de passie te groot.

Het raakt mij elke keer diep om getuige te mogen zijn van de meest rauwe, kwetsbare, krachtige en bijzondere ervaring van een barende vrouw en haar partner. Natuurlijk ben ik vervuld van bewondering en dankbaarheid bij de eerste ademhaling van de baby die met zijn hemel-ogen een nieuwe wereld in kijkt. De dagen na een geboorte loop ik op wolkjes en kan iedereen wel omhelzen. Maar er is meer…..

Er zijn dingen die je pas op je pad vindt terwijl je het loopt. Tijdens de reis die je als doula maakt kom je van alles tegen, van hele “down to earth” praktische zaken tot diepe innerlijke roerselen.

Hoe is dat bijvoorbeeld om langere tijd, soms wel vijf weken, dag en nacht “on call” te zijn? Kan je elk moment van de dag alles laten vallen als dat ene telefoontje komt? Elke nacht slaap je met je telefoon naast je bed. Als je naar de bioscoop of het zwembad gaat met je kinderen, zou het zomaar kunnen dat je halverwege weggeroepen wordt.

Kan je toch nog het slaapfeest van je zoon of dochter door laten gaan als je zelf net 40 uur niet geslapen hebt? Of toch nog even naar het schooltoneelstuk gaan waar ze maanden aan gewerkt hebben?

Kan je de barende vrouw volgen in haar dans, in haar keuzes, ook al zou je zelf wat anders kiezen? Kan je haar blijven steunen en het je niet persoonlijk aantrekken als ze heel boos of lelijk tegen je doet? Een barende vrouw is immers niet bezig met beleefd zijn, dat hoeft ze ook niet. Blijf je haar dan veiligheid bieden en kan je haar zichzelf laten zijn?

Hoe ga je om met het medische personeel van een ziekenhuis als ze een zware dienst hebben en niet zitten te wachten op een doula omdat ze er nog onbekend mee zijn? Kan je dan met zachte ogen blijven kijken, beleefd en respectvol blijven naar iedere andere professional in de kamer ondanks je vorige ervaringen of eigen overtuigingen? Kan je dan ademhalen, loslaten en met je volle aandacht bij de moeder en de vader blijven?

Het betekent ook dat je soms middenin de nacht in de auto luidkeels meezingt met harde muziek om maar wakker te kunnen blijven tot je weer thuis bent. Om dan vervolgens thuis toch niet in slaap te kunnen vallen omdat je nog zo “vol” zit van de afgelopen uren.

Kan je jezelf zo verbinden met elke moeder dat je haar aanvoelt, met haar meeleeft en haar ziet? Blij met haar bent maar je ook zorgen maakt om haar. Kan je het vertrouwen houden en haar kracht blijven bevestigen?

Ben je er ook voor de vaders? De vaders die de vrouw waar ze van houden pijn zien hebben, opgeslokt in een proces, in een wereld, die zij zelf niet kennen.

Voel je respect en verwondering voor het feit dat je gevraagd bent aanwezig te zijn bij een heel intiem moment; de geboorte van een gezin? Kan je vertrouwen hebben in het geboorteproces, in het mysterie van het leven en de wijsheid van het lichaam?

Het woord “doula” betekent “dienende vrouw”. Kan je dan thuis ook nog alles geven, als je lange tijd achterelkaar er helemaal voor de moeder, de vader en de baby bent geweest?

En dan… dan breng je ook nog altijd jezelf mee. Je eigen ervaringen, je eigen rauwe plekken. Reageer je vanuit ervaringen die bij jezelf niet prettig waren en die je anders had gewild? Heb je dat verwerkt zodat je het zuiver kunt houden? Hoe is het om doula te zijn als je zelf periodes kent waarin niet alles op orde is? Hoe ga je om met de doornen aan de rozen van je eigen leven? Voor mij werkt het zo dat als de deur open gaat en ik haar zie…… alles van mij afglijdt. Er is alleen nog de moeder, de vader en de baby die de dans van geboorte leiden. We begeven ons in een wereld waarin een eeuwigheid in seconden besloten kan liggen en tijd ophoudt te bestaan. Alle andere dingen behoren tot een andere verre wereld.

Als dan later papa, mama en baby rustig bij elkaar zijn en het tijd is voor mij om te gaan trek ik de deur achter me dicht en roep dan stukje voor stukje mijn eigen leven weer naar me terug.

Het werk wat doula’s doen is een manier van leven, je “doet” het niet, het zit in je hart. Het is een manier van Zijn. En dàt maakt doula’s zo bijzonder!

Marlies Phielix
www.doulapraktijkgorinchem.nl

Het lijkt me gewoon fijn

Er zijn allerlei denkbare redenen om een doula bij je bevalling te willen hebben. Maar sommige vrouwen hebben niet eens een reden nodig…

“Het lijkt me gewoon fijn!”, vertelt ze me stralend tijdens ons kennismakingsgesprek. “Ik zie niet tegen de bevalling op. En ik ben er ook van overtuigd dat mijn man er vol voor me zal kunnen zijn. Maar het lijkt me gewoon fijn als jij er dan ook bij zou willen zijn!”

De zwangerschap verloopt zonder noemenswaardige klachten en de bevalling is precies op haar uitgerekende datum. Ze laat me ’s ochtends weten dat het is begonnen, maar verzekert me dat ik echt niet meteen haar kant op hoef te komen. Liever verliest ze zichzelf nog een paar uurtjes in het boek waar ze net zo heerlijk in zit.

Pas laat op de avond laat ze weer van zich horen. De weeën zijn goed op gang, maar verder gaat het nog steeds allemaal prima. Ze wil het nog een uurtje aanzien, en daarna zal ze me laten weten of ik moet komen.

Ik laat me naar bed sturen door mijn gezin (ieder uurtje slapen helpt), maar draai me op de trap alweer om. Noem het maar doula-intuïtie, maar ik wil erheen. Met mijn tas, sleutels, geboorteplan, appel en flesje water onder mijn arm, hoor ik mijn telefoon opnieuw gaan: Of ik toch maar nu wil komen? “Ik ben al onderweg!”, antwoord ik vrolijk.

Tegelijkertijd met de (zwangere!) verloskundige kom ik aan bij het enige verlichte huis van de straat. Ze blijkt al 7 centimeter ontsluiting te hebben! De verloskundige heeft nog nooit samen gewerkt met een doula en twijfelt even over de verdere gang van zaken. “Normaal zou ik nu blijven, maar je hebt al een doula, dus zullen we afspreken dat ik terug ga naar de praktijk en dat jij me belt als je me nodig hebt?” “Hoe meer vrouwenenergie, hoe beter!”, moedig ik aan. “Ja, dus blijf alsjeblieft!”, vult zij aan. “Graag!”, antwoordt de verloskundige blij.

We helpen haar in bad, dimmen het licht en luisteren hoe diep ze mee ademt met iedere wee. Deze rust is prachtig. Ondertussen vertelt hij zachtjes hun verhaal. Dat ze al zo lang van elkaar houden. Dat hun kinderwens jaren duurde om te worden vervuld. Dat hij zo trots is op haar. De badkamer is lekker warm, en dat komt vooral door zoveel liefde.

De verloskundige beaamt dat dit kindje klaar is om te worden geboren. Hij masseert, zij perst en wij stralen vertrouwen uit: meer is er niet nodig om een prachtig jongetje de wereld in te laten glijden.

Ze verhuizen met z’n drietjes naar het grote bed om elkaar uitgebreid te bewonderen en te besnuffelen. Zij baart de placenta, hij zet de camera op een statief, en wij maken ons uit de voeten. Nu is het tijd voor kersverse familie-energie.

Beneden vertrouwt de verloskundige me toe: “Wat een mooie bevalling. Ik hoop nog heel vaak zo met je te kunnen samenwerken.” Dat lijkt mij nou ook gewoon fijn!

Gedachtenspinsels van een doula

Het is al donker als ik terug naar huis rijd. Het licht van de lantaarns langs de snelweg valt de auto binnen en mijn hart is vol. Zojuist heb ik het laatste afsluitende bezoek gebracht aan een echtpaar wier leven voorgoed veranderd is. Ze kregen een prachtig baby-jongetje en ik mocht ze daarbij als doula begeleiden. 

Ik heb ze zien veranderen van een nuchter maar toch wat gespannen stel naar liefdevolle toegewijde ouders, vertrouwend op hun eigen gevoel. Een ervaring die je wereld even doet kantelen. Het voelt vreemd zo weg te rijden na deze bijzondere tijd met ze door gemaakt te hebben. Bij het afscheid nemen zei de nieuwe papa lachend: “Ik dacht dat het wel iets heel zweverigs zou zijn, een doula, en je weet: dat is niks voor mij, maar het is eigenlijk heel gewoon! Ik was zo blij dat je er was!” Mijn hart maakt een sprongetje van blijdschap.

Hoe komt dat toch, vraag ik me af, dat er zo'n vreemd idee van zweverigheid om de doula heen hangt? Er bestaan doula’s in alle soorten en maten, net zoals er veel verschillende zwangere vrouwen zijn. Elke doula heeft haar eigen talenten en neemt haar eigen ervaringen mee. Maar zij volgt toch vooral de wensen van de ouders… Als doula respecteer ik zonder oordeel de keuzes van de zwangere vrouw, of dat nu keuzes zijn die ik zelf zou maken of niet, dat is niet belangrijk. Er zijn geen goede of foute keuzes, wel goed geïnformeerde keuzes die juist voelen voor de aanstaande moeder. Zo blijft het altijd háár ervaring. Dus zweverig…? Nee, niet echt.

Wij Nederlanders staan er om bekend toch vooral een nuchter volkje te zijn en dat lijkt ook op te gaan voor de manier waarop tegen geboorte geven wordt aangekeken. “Er is er nog nooit eentje blijven zitten”, of “Iedereen komt toch zo ter wereld” zijn veel gehoorde uitspraken. Toch, diep vanbinnen, voelt elke vrouw dat het krijgen van een kind een levens-veranderende gebeurtenis is voor haar. Er wordt niet alleen een baby geboren maar ook een moeder. In ieder geval is het een gebeurtenis waarbij er heel veel met je lichaam gebeurt waarvan je van te voren geen idee hebt hoe dat is. Een gebeurtenis waarbij je gevoel en emoties ook een grote rol spelen, een nog grotere rol dan je op het eerste gezicht zou vermoeden.

Wat is er dan fijner als er iemand bij je is, die als warm water overal doorheen vloeit en alles voor jou en je partner zo prettig mogelijk maakt. Iemand die weet wat er gebeurt, die je goed aanvoelt en die vertrouwd is voor je. Iemand die weet waar jij je goed bij voelt en die niet weggaat maar bij je blijft, wat er ook gebeurt.  Door de hele menselijke geschiedenis heen werden barende vrouwen ondersteund door andere vrouwen. Sinds ongeveer vijftig jaar is gelukkig ook de aanstaande papa bij de geboorte van zijn kind aanwezig. Samen de geboorte beleven is een intens verbindende ervaring. Juist de vertrouwde aanwezigheid van een doula kan het verschil maken en zorgen voor de ontspanning en rust die nodig is om samen een prachtige geboorte te beleven. Uit ervaring weet ik hoe waardevol de rol van een doula is en weet ook hoe bekrachtigend een mooie geboorteherinnering werkt, maar het is soms moeilijk dat zo even kort uit te leggen.

  

Ik denk aan alle nieuwe ouders die ik de laatste tijd heb mogen begeleiden. Hoe ze steeds meer vertrouwen kregen in zichzelf tijdens de voorgesprekken maar vooral denk ik aan hoe tevreden ze achteraf terug kijken op een indrukwekkende ervaring. Wat voel ik me dankbaar en bevoorrecht om zo getuige te mogen zijn van de geboorte van een heel gezin. Nog steeds is het donker als ik afslag Gorinchem van de snelweg neem. Als ik de sleutel in het slot van mijn voordeur steek is mijn hart nog steeds vol en de wereld is vol glimlachjes…

Marlies

www.doulapraktijkgorinchem.nl

Zwanger na een miskraam; wachten op de roze wolk...

Mijn ogen gaan open en al snel word ik overvallen door een golf van misselijkheid. Gelukkig, het is er nog. Rustig draai ik me op mijn rug en leg mijn hand op mijn buik. Ja, het voelt nog vol daarbinnen. Opgelucht haal ik adem en begin ik aan mijn cracker van het nachtkastje te knabbelen. Zodra de misselijkheid wegebt, trek ik mijn pantoffels aan en ga naar beneden. Tijd voor de yoga. Bij de opstart haal ik diep adem en leg mijn hand weer op mijn buik. 'Adem diep in naar je kindje' hoor ik van mijn you-tube yoga instructrice. Zit daar een kindje? Ja dat zal wel, ik ben toch zwanger. En gezien de zere tepels, misselijkheid en volle buik-gevoel ben ik ook vandaag zwanger. Een kindje? Hmm dat moet ik nog even afwachten...

Het is al geruime tijd geleden dat ik als doula in aanraking kwam met een klant die meerdere miskramen had gehad. Voor mij is liefdevol contact met je kind prioriteit nummer 1 in opvoeding en begint dit al lang voordat je kindje geboren wordt. Het was dan ook lastig voor te stellen dat deze vrouw pas na de 20 weken echo durfde te geloven dat het kindje misschien toch echt ging komen. Er bleef twijfel ondanks het zichtbaar en voelbaar zijn van de baby. Mijn voorstel voor een meditatie voor het verdiepen van de band werd van de hand gewezen. Liefdevol heb ik hen gesteund in deze tijd. Toch knaagde er diep in mij onbegrip. Ik gunde het kindje een 'ik wil je hier bij me.. Je bent welkom!' en moeder een roze wolk van geluk, maar haar diepe wens en hoop leek overschaduwd door de angst dat het toch nog mis zou gaan.

Destijds was mijn enige referentiekader mijn eigen twee zwangerschappen (waarbij ik direct zwanger was en bij conceptie al voelde dat het 'raak' was). Zelfs bij de conceptie stuurde ik al een welkom voor dit zieltje het universum in. Ik had ondanks alle kwaaltjes zo’n roze wolkgevoel dat ik me toch moeizaam kon voorstellen dat je terughoudend bent met je welkom. Het kindje mag zich toch geliefd voelen, ook als het maar kort bij je blijft? Zo dacht ik erover. Tot vorig jaar juni..

Mijn ogen gaan open en ik rek me uit. Hmm, lekker geslapen. Ik voel me uitgerust. Als ik overeind kom merk ik dat ik me eigenlijk sowieso heel goed voel. Te goed...  Ik weet niet waarom, maar ik voel me er ongemakkelijk bij. Als ik mijn ochtendjas aanzwiep en mezelf in de spiegel zie, lijkt het wel of het beginnende buikje ook ineens weg is... Hmm. Op het toilet staat even mijn wereld stil als ik naar het wc-papierje en vervolgens ook mijn onderbroek kijk. Bloed... Even duurt het voordat ik besef wat dit betekent, ik slik en denk aan hoe ik me zo even nog te goed voelde. De realiteit van wat er gebeurd zinkt in. Nee, het kan niet waar zijn... Waarom? Ik kan de tranen niet tegenhouden. Ik ren de trap op duik in mijn bed en huil urenlang. Zeven weken zwangerschap kwamen tot een gierende halt.

Het heeft niet zo mogen zijn. Toch had ik nooit gedacht dat het mij kon overkomen. De zwangerschap was wel anders gelopen dan mijn vorige twee; heftiger. Maar elke zwangerschap is anders, ik nam het voor lief en geen kwaaltje kon mijn geluk aantasten. Elke dag las ik in mijn zwangerschapsboeken en zelfs bij het voorlezen voor mijn kinderen besefte ik dat een klein zieltje ook meeluisterde. Elke avond zong ik een wiegeliedje voor de kleine. Tot die ochtend.. Ik had van te voren niets gevoeld en nu voelde ik me alleen nog maar leeg. Het verdriet was groter en ondraaglijker dan ik ooit voor mogelijk had gehouden. Het voelde als een groot verlies van ons kindje, een kindje waarvan ik hield en waar ik dromen voor had.

Na vele gesprekken kwam er acceptatie. Mijn moeder (die zelf tweemaal een miskraam had) maakte uiteindelijk de opmerking die me hielp naar een stukje zingeving van deze levenservaring. 'Ergens is het ook wel alsof je nu toetreedt tot een geheime orde van vrouwen. Je kent nu ook de andere kant van het moederschap en de pijn van loslaten...' Dit sterkte me. Ik voelde destijds bij mijn bevallingen sterke verbondenheid met alle moeders. Nu voelde ik een diep respect en een verbintenis met alle moeders die dit verlies kennen. Ik voelde me rustiger. Enkele dagen later vroeg mijn moeder me 'Hoe denk je dat dit jouw doula-werk zal beïnvloeden en verrijken? Dat je echt kan meevoelen hierover? Het overkomt zoveel vrouwen...' Er kwam een diepe rust over me, wetende dat ik mijn ervaring weer kan transformeren en anderen ermee kan ondersteunen.

Nu voel ik ook dat ik nog een ervaring op aan het doen ben, die mijn doula-werk zal verrijken. Zwanger na een miskraam... Het is nog die prille fase, zes weken zwanger ben ik. Een week eerder dan toen het de vorige keer mis ging. Ook deze conceptie heb ik gevoeld, maar een 'eerst zien dan geloven'-gevoel stond deze keer meer op de voorgrond. Geen roze wolk vanaf de eerste dag overtijd, maar eerst die test afwachten, ondanks dat mijn pijnlijke tepels en lichte misselijkheid duidelijk aanwezig waren. Het gewone vertrouwen in mijn lijf en de zorgeloze roze wolk zijn ver te zoeken. Hoewel... Een glimlach als ik me misselijk voel en mijn lijf bevestigt dat het toch echt dichterbij komt. Stap voor stap wordt mijn grijze wolk witter. Toch vind ik het contact zoeken met mijn kindje beangstigend. De vorige keer hechtte ik me zo snel... Had ik al zoveel hoop en plannen, nooit was het in me opgekomen dat het mis kon gaan. Nu denk ik er voortdurend aan. Ik kan geen wc-papiertje in het toilet gooien zonder eerst te kijken of er geen bloed op zit. Ik wil dat ook dit kindje weet hoe welkom het is, dus sluit ik mijn ogen en breng ik mijn aandacht naar mijn buik. Voelt het nog 'vol'? Oké, dan kan ik weer ontspannen... Hallo? misschien zit je daar?.. Hmm later. Gek hoe mijn eerdere overtuiging ‘it’s better to have loved and lost then never to have loved at all’ voor mij even niet op lijkt te gaan. Alsof ik mezelf tegen de pijn wil beschermen. Geen babbels nog met deze baby, ik voel dat deze wolk langzaam wit wordt, maar zeker nog niet roze. In mijn hart weet ik dat dit zieltje nu al geliefd is en met deze blog zet ik dat ook in de wereld. Maar het hardop tegen de kleine zelf zeggen en mijn hoop toelaten durf ik niet. Nog niet...