Rust

Eventjes slapen tijdens je bevalling. Dat is waarschijnlijk niet het eerste beeld dat bij je opkomt als je je afvraagt hoe de bevalling nou toch zal gaan. Het strookt immers vast niet met de meeste bevallingsverhalen die jou tot nog toe ter ore zijn gekomen. En daarom staat het mogelijk ook (nog) niet genoteerd als een van je wensen op je bevallingsplan.

En toch kan het: eventjes slapen tijdens je bevalling. Sterker nog: het moet!

Je hoeft namelijk niet meteen te gaan klokken zodra de weeën zijn begonnen. Dat is echt hartstikke zonde van de energie, en jaagt enkel het adrenalinepeil omhoog (hetgeen het baringsproces allesbehalve stimuleert). Probeer dus liever nog even wat te slapen of anders in ieder geval nog wat te rusten. Vanuit rust kan je lichaam zich immers het allerbest voorbereiden op de bevalling die nog komen gaat. En een goede start is daarbij echt het halve werk.

En als de bevalling daarna in volle gang is, dan komt er vaak een moment dat de weeën het eventjes lijken af te laten weten. Niets is minder waar. Het proces is niet gestagneerd, maar pauzeert juist even om daarna met hernieuwde kracht de eindsprint in te kunnen zetten. Precies zo heeft Moedertje Natuur het voor je bedacht! Daar moet je dus vooral van weten te genieten (in plaats van je er zorgen over te maken of je weeën-opwekkers aan te laten praten). In het Engels heet dit niet voor niets de “rest and be thankful phase”. Geef jezelf er maar aan over en val gerust even in slaap. Even heerlijk uitrusten van wat je lijf al heeft gepresteerd tot nog toe. Even één zijn met de stilte voordat je over een poosje ineens met een kersvers kindje in je armen ligt.

Een van mijn taken als doula is om ervoor te zorgen dat (aanstaande) ouders ook tijdens het baringsproces hun rust blijven nemen. En als ik ergens trots op ben, dan is het wel op het feit dat het me tot nog toe vrijwel altijd is gelukt om ‘mijn’ koppels inderdaad even lekker in te stoppen. Even de oogjes dicht en de snaveltjes toe, niet alleen de mama’s, maar ook de papa’s!
Lucebert bemerkte niet voor niets: “Rust is het geheim van de strijders”.

Hoogzwangere doula komt op voor wensen?

Eén van de dingen die ik als doula heel belangrijk vind, is dat de vrouw zich gehoord voelt tijdens de bevalling. Daarvoor moet ze ook zelf al haar wensen uitspreken of laten verwoorden door anderen. Dat dit niet zo makkelijk is als het lijkt, heb ik onlangs zelf ervaren.

Dat ik het lastig vind om voor mezelf op te komen kwam ik bij de 20 weken-echo al weer tegen. Ondanks dat dit mijn derde kindje is en ik inmiddels weet wat ik wil en veel vertrouwen heb in mijn lichaam, mijn bevalteam met zorg en aandacht gekozen heb en ze al mijn wensen kennen, blijkt het uitspreken als me iets dwars zit op dat moment toch nog lastig voor me. De echoscopiste duwde op mijn buik alsof het niets was. Ze deed me pijn omdat mijn kindje niet goed lag voor haar foto en in plaats van haar een halt toe te roepen vroeg ik mijn kindje te draaien (wat ze netjes deed). Mooi onderwerp van gesprek met mijn man en doula: ‘Help me herinneren dat ik een keuze heb en help me mijn stem te vinden’.

Dat dit ook tijdens de bevalling een uitdaging zou worden had ik dus wel verwacht, maar nu ook al ervaren. Ondanks dat mijn kindje er nu (37 weken en 5 dagen zwanger) nog niet is, heb ik namelijk al een voorproefje op de bevalling gehad.

Drie dagen geleden kreeg ik weeën. Nadat de contracties enige uren bezig waren en zodra mijn andere kinderen op bed lagen, werden deze heftiger en kwamen ze elke drie minuten. Eigenlijk waren ze nog steeds niet pijnlijk te noemen, maar wel intens. Om de verloskundige alvast te laten weten dat het mogelijk door zou zetten, liet ik mijn man bellen. Ik zei hem expliciet dat ik er nog niet echt behoefte aan had dat ze kwam, maar haar alleen wilde informeren. Toch zei ze hem dat ze wel even langs zou komen. Ook mijn doula wilden we informeren en ondanks dat ik mijn man vroeg om alleen een ‘heads up’-sms te sturen, belde hij haar en zei hij niet duidelijk dat ze nog niet hoefde te komen, dus ook zij zou drie kwartier later al voor de deur staan.

Ik liet me op dat moment eigenlijk overrulen en in plaats van mijn man te zeggen hen beiden terug te bellen en er nog even buiten te laten, gingen we samen alvast het bevalbad in (met een touwtje uit de voordeur) en hoopte ik dat ze nog lang wegbleven. Ach, zei ik tegen mezelf, het is de derde en ja, soms kan het dan heel snel gaan. Dus ik snapte de wens van de vroedvrouw om al te komen. En toch had ik mijn gevoel kunnen volgen en hen snel weer weg kunnen sturen. Na een uur goede weeën (om de drie minuten) zwakten deze al af naar elke vijf minuten en na drie uur viel het stil. Of dit was omdat ik me niet over kon geven aan de weeën en ze er voor mijn gevoel gewoon te vroeg waren? Ik weet het niet, maar de volgende keer zal ik toch zeggen wat ik echt wil.

En zo snap ik nu des te beter hoe moeilijk het voor vrouwen kan zijn om tijdens een bevalling te zeggen wat ze wel of niet willen. Mijn doula vertelde achteraf wel gevoeld te hebben dat het te veel was, maar ze wist ook niet of het toch niet ineens snel zou gaan. Mooie les voor haar en ook voor mij om als doula op je gevoel te vertrouwen en het gewoon te vragen als je denkt dat er iets is wat de vrouw je wil vertellen!

Geboortewensen: aanwinst of stoorzender

Sinds een aantal jaren is het opstellen van een geboorteplan in opkomst. Aanstaande ouders worden gestimuleerd om hun wensen ten aanzien van hun komende bevalling op papier te zetten. Handig en inzichtelijk voor zichzelf én voor diegene die aanwezig zal zijn tijdens de bevalling. Ondanks de goede bedoelingen is zo’n geboorteplan toch regelmatig de aanleiding tot frictie tussen zwangere en verloskundige of gynaecoloog. Dat kan beter.

Naam
Het woord “plan” suggereert dat je kunt en gaat plannen hoe een bevalling zal verlopen. Dat is natuurlijk niet waar. Wat voor iedereen wel gelijk is, zijn de fases van een bevalling. Je kunt bijvoorbeeld de ontsluiting niet overslaan. Maar in de uitvoering zijn er grote verschillen. En dat is volstrekt normaal. Een bevalling is niet te standaardiseren, al denken sommige mensen dat dat wel kan en zelfs wenselijk is. En door te gaan plannen versterk je die overtuiging.
Daarnaast heeft de term iets dwingends: ik plan en de ander zorgt maar dat hij zodanig meewerkt dat het precies zo uitgevoerd wordt. Zo kan het geboorteplan een bron van frictie, machtsspelletjes en onbegrip worden. Precies het omgekeerde waarvoor het bedacht en bedoeld is, namelijk begrip en inzicht kweken en opteren voor de mogelijkheden.
Daarom bij deze het voorstel om voortaan de term “geboortewensen” te gebruiken. Dat dekt meer de lading. Het haalt het planmatige eraf en versterkt het doel van het beschrevene, namelijk dat de hulpgever helder, vlot en duidelijk een beeld krijgt van degene met wie hij gaat samenwerken. Immers, hoe beter je iemands wensen kent, hoe effectiever en prettiger het contact is.

Doel en werking van de geboortewensen
Een vrouw weet van te voren niet hoe haar bevalling zal verlopen. Hoe lang het gaat duren, welke houdingen ze prettig zal vinden om de weeën mee op te vangen, hoe ze het moeder worden zal ervaren etc. Wat ze WEL weet, is wie ze nu is. Hoe ze reageert op stress. Wat ze kan doen om te ontspannen of om iets vol te houden. Kortom: ze neemt zichzelf mee de bevalling in. En dat is waardevolle informatie. Daarnaast zijn de meeste zwangeren erg geïnteresseerd in alles wat met zwanger zijn en bevallen te maken heeft. Breed geïnformeerd worden maakt dat hun horizon vergroot wordt en dat ze goed passende keuzes kunnen maken.

Op eigen kracht de geboortewensen allemaal helder krijgen is voor de meeste zwangeren ondoenlijk. En dat is logisch. Een vragenlijstje of een boekje met suggesties zijn vaak ontoereikend. Het is sterk aan te bevelen om met een deskundige, ervaren, liefst neutrale persoon je wensen te bespreken. Een doula is daarvoor uitermate geschikt. Het is een vast onderdeel van haar aanbod. Geboortewensengesprekken met haar duren gemiddeld drie uur. En dat zijn intensieve uren. Alle aspecten van de bevalling komen aan de orde. Door in gesprek te gaan, kun je accenten leggen waar dat nodig is. Informeren waar blijkt dat er onvoldoende bekendheid is met de mogelijkheden. En bevestigen, bekrachtigen wat belangrijk is voor de zwangere en haar partner. Dit alles geeft een zeer solide basis voor de bevalling die gaat komen. De aanstaande ouders gaan met meer vertrouwen en zelfs met plezier de bevalling in. Dat deze voorbereiding z’n vruchten afwerpt, moge duidelijk zijn.

Haken en ogen
Soms gebruiken aanstaande ouders de geboortewensen als wapen in de strijd om de gewenste begeleiding te krijgen. En dat is jammer, want (machts)strijd is een enorme stoorzender. De toon die in de geboortewensen gebruikt wordt, is heel belangrijk. Dwingende, eisend opgestelde wensen zijn hiervan een voorbeeld. Wensen die te veel ingekleed zijn, missen ook hun doel, want die verdwijnen in de woordenbrij. Bovendien vraagt het veel van het geduld van de lezer. De kans dat de boodschap niet overkomt is groot.

Verloskundigen en gynaecologen gebruiken de geboortewensen nogal eens als een afstreeplijstje. Ze gaan puntsgewijs de wensen af en geven aan welke wel en welke niet volgens hen in te willigen zijn. Alsof het een lijst voor hen is: wat kan ik wel aanbieden en wat niet. De zwangere overhandigt dit document echter niet ter goedkeuring, maar als hulp voor de ander om sneller zicht te krijgen op de persoon die tegenover hem of haar zit.

Aanbevelingen voor het schrijven van de geboortewensen:

• Schakel een liefst neutraal persoon in, die in gesprekken met de zwangere én partner helder krijgt wat hun wensen ten aanzien van hun bevalling zijn. Een doula is daar uitermate geschikt voor. Het is een onderdeel van haar werk en ze heeft er veel ervaring mee
• Voor de schrijver: luister goed naar de vrouw en haar partner, leer haar kennen! Luister zonder beperkingen in het achterhoofd. Angst is een enorme stoorzender in de communicatie.
• De toon van de geboortewensen is belangrijk. Niet dwingend of vragend, maar aangeven zoals het is. Doel: openend en verbindend.
• Lengte: niet te lang. Maak een uitgebreide versie voor de zwangere en partner zelf. En een verkorte versie voor verloskundige/gynaecoloog.
• Het gaat niet om overtuigen, maar (helpen) begrijpen.
• Neem de tijd voor het opstellen en laat ruimte voor veranderingen.
• Benadruk het doel van de geboortewensen, zodat het document niet oneigenlijk gebruikt zal worden.

De geboorte van een tweeling

Als een doula al onmisbaar is wanneer je 'heel gewoon' één kindje krijgt, dan is zij dat zeker bij de geboorte van een tweeling. Juist dan moeten alle zeilen bijgezet worden om de bevalling zo min mogelijk te medicaliseren en om ouders de kans te geven hun kindjes geboren te laten worden zoals zij dat graag willen. Hieronder het verhaal van de geboorte van Lotte en Sterre.

Anne en Pieter hebben al twee kinderen wanneer Anne voor de derde keer zwanger wordt. Hun oudste zoon is na een moeizame bevalling in het ziekenhuis geboren, de tweede zoon heel rustig thuis, zoals zij graag wilden. Dat hadden ze ook in hun hoofd voor de geboorte van hun derde kindje, maar het feit dat het een tweeling bleek te zijn, veranderde de zaak. Een tweeling-bevalling is altijd ziekenhuiswerk en de controle door de gynaecoloog is zelfs nóg intensiever dan in menige andere gecompliceerde situatie. En daarvan baalden Anne en Pieter stevig! Ze wilden het liefst helemáál geen gynaecologische bemoeienis, geen CTG-band om de buik, geen infuus, kortom: niets dat meestal standaard is bij de geboorte van een tweeling. Wat ze wél wilden was zo natuurlijk mogelijk bevallen, in hun eigen tempo én zittend op de baarkruk.
Stevige punten dus voor het geboorteplan! Ik beloof me sterk maken voor hun wensen en hoop daarbij ook op de welwillendheid van het medisch personeel. Dat is in deze situatie zeker van belang.

Niet lang daarna kondigt Anne's bevalling zich aan en haast ik me naar het ziekenhuis. Wanneer ik aankom, tref ik meteen de dienstdoende gynaecologe. Terwijl we samen naar de verloskamer lopen waar Anne en Pieter zich net hebben geïnstalleerd, geef ik haar een exemplaar van het geboorteplan. Ik zeg haar dat Anne's wensen hier en daar vragen om buiten de paden van de ziekenhuisprotocollen te treden, maar dat ik hoop dat ze er zoveel mogelijk in mee wil gaan. Deze binnenkomer slaat aan, want er wordt serieus notitie genomen van het geboorteplan.

In de verloskamer blijkt Anne al stevige weeën te hebben. Dit gaat niet lang duren, zie ik. Ik vraag de aanwezige arts-assistent direct of de baarkruk erbij mag komen en als hij voorzichtig mompelt dat dat niet gebruikelijk is bij een tweeling-geboorte, krijg ik er krachtige steun van Pieter bij. Hij eist dat de baarkruk nú gehaald wordt. Kijk, met zo'n vader erbij gaan we het zeker redden. Vervolgens zegt de assistent alvast een infuus aan te willen brengen voor je-weet-maar-nooit, maar ook dat wijzen Pieter en ik eensgezind af. Is er een medische noodzaak om dat nu te doen? Nee? Dan willen we dat niet.

Een half uurtje later mag Anne gaan persen, op de baarkruk. Al na tien minuten wordt Baby 1 geboren, een prachtig meisje. Anne wil even op bed bijkomen van de inspanningen en wachten op wat er verder gaat gebeuren. Baby 2 blijkt de tijd te willen nemen. Na een half uur zonder persweeën begint de gynaecologe wat zenuwachtig te worden en stelt ze voor toch een infuus te gaan inbrengen om de weeën krachtiger te maken. Weer vragen Pieter en ik naar de medische noodzaak. Is moeder nog okay? Ja! Gaat het met de baby goed? Ja! Geen reden dus om in te grijpen en we wachten gewoon af... Opeens voelt Anne het tweede kindje zakken in haar buik. "Nu!" roept ze en we helpen haar weer op de baarkruk. Drie persweeën later is ook Baby 2 gearriveerd. Nóg een mooi poppetje.

Wanneer Anne later aan het bijkomen is met de twee meisjes op haar borst en Pieter stralend naast haar, is ze supergelukkig. Ondanks dat ze in het ziekenhuis moest bevallen, is het gegaan zoals ze gewenst hadden. Het was een 'gewone' bevalling geweest, maar dan wel van een tweeling.

En natuurlijk was ik hier ook erg blij om. Het is niet de eenvoudigste taak voor een doula om de wensen die deze mensen hadden in deze situatie voor elkaar te krijgen. Maar met hulp van Pieter én de welwillendheid van de fijne gynaecologe was het helemaal in orde gekomen.

Willeke Klerks

Vragen naar de (on)bekende weg

Ik ben dol op het woord 'waarom'. Waarom? (kijk, daar heb je het al). Omdat het mijn horizon verbreedt, mijn kennis  en weten vergroot. En vooral: omdat het mijn keuzemogelijkheden vergroot en ik bevestigd word in mijn 'onderbuikgevoel'. Daar word ik een sterker en blijer mens van. Een ander aspect van vragen naar het 'waarom' is dat je goed leert luisteren. Als je de vraag wel stelt maar het antwoord niet - of maar gedeeltelijk - hoort, mis je essentiële, waardevolle informatie. Wat heeft dit met de doula te maken? En met de zwangere en straks bevallende vrouw? Nou, meer dan je denkt.

Elke zwangere die ik spreek heeft een eigen visie en gevoel bij haar zwangerschap en komende bevalling. Op basis daarvan zal ze keuzes maken en die zullen haar beleving en ervaring beïnvloeden. Als je zwanger wordt, zijn er enorm veel dingen waar je over gaat nadenken en keuzes in gaat maken. Daarnaast ervaar je van alles waar je ook rekening mee wilt houden. Kortom: het is een roerige periode, die negen maanden. Hoe jij je zwangerschap en bevalling beleeft, is van grote invloed op het beeld dat je van jezelf hebt en draag je je leven lang verder met je mee.

Een voorbeeld: ik sta op een beurs en kom in gesprek met een oudere dame. Uiteraard spreken we over bevallen. Op een gegeven moment vraag ik naar haar bevalervaring. Binnen de kortste keren staat ze, dertig jaar na dato, te huilen vanuit het diepst van haar hart. Want indertijd is haar bevalling haar uit handen genomen. Er is er niet naar haar geluisterd op cruciale momenten, want ze moest niet zeuren, ze moest even doorzetten en noem maar op. Kortom: ze huilt om het verlies van haar autonomie. En nu hoort ze dat het niet zo had gehoeven, dat haar gevoel klopte. Toentertijd en nu nog. Ik leef met haar mee, heb oog en oor voor haar nog steeds rakende ervaring. Dat is helend.

Deze ervaring was dertig jaar geleden, maar helaas zie ik het als doula nog regelmatig gebeuren. Dat zwangeren luisteren en zich voegen naar de deskundige en zich soms al te snel neerleggen bij scenario’s die ze niet passend vinden. En denken dat er geen alternatief is. Ze stellen de 'waarom'-vraag niet en durven te weinig naar hun eigen behoeftes te luisteren. Helaas is bevallen op andermans tempo, visie en plek niet bevorderlijk voor een goede bevalervaring. Daarom is de waarom-vraag zo belangrijk. Zodat je als zwangere ontdekt en helder krijgt wat jij nodig hebt om goed te kunnen bevallen. En dat je op zoek gaat naar degene die je daarbij ondersteunt en volgt, in plaats van aanstuurt en beperkt. Er is echt meer mogelijk dan je denkt. Als je maar vraagt en op zoek gaat naar een bevredigend antwoord en een luisterend oor.

Gesprekken met een doula zijn hierbij een fantastisch hulpmiddel. Een doula luistert, geeft je alle ruimte om te vertellen wat je op je hart hebt. Ze stelt de waarom-vraag als jij dat zelf niet doet, en als zij vermoedt dat meer informatie inzichtelijk kan zijn. Ze heeft alle tijd voor je, want persoonlijke dingen helder krijgen vraagt vaak veel aandacht. Alle aspecten van de bevalling worden met je doorgenomen, zodat je zicht krijgt op hoe bevallen voor jou werkt en wat jij daarvoor nodig hebt. De doula helpt je om de juiste mensen en plek te vinden om geboorte te kunnen geven op jouw wijze. Ik merk elke keer weer hoe belangrijk de voorgesprekken zijn, omdat ze het bewustzijn en de eigen kracht enorm vergroten. Dat creëert een veilige basis van waaruit je kunt bevallen. En voorkomt dat je achteraf zegt: “Als ik dat had geweten, dan had ik……..” Maar je kunt je bevalling niet overdoen.

Daarom is het bespreken van geboortewensen met een doula zo belangrijk. Daarom is contact met een neutrale, betrokken vrouw zo heilzaam. Daarom is de doula een welkome aanvulling in geboorteland. En jij, zwangere: waarom heb jij (nog) geen doula?

Wereldwijde doulaweek in maart

Toen ik jaren geleden als kersverse doula aan de slag ging, was het flink pionieren. Het begrip doula moest nog inburgeren, want het was vrij nieuw. Kwestie van tijd voordat de doula geaccepteerd en gewaardeerd wordt, dacht ik in mijn naïviteit. Na zes jaar weet ik beter: de doula vraagt nog steeds aandacht! 

Er zijn steeds nieuwe zwangeren, die zich gaan verdiepen in de wereld van zwangerschap en bevalling. En er zijn veel hulpgevers die niet zo goed weten wat ze aan moeten met een bevalling waar ook een doula bij aanwezig is. Argwaan, onzekerheid en verwarring zijn de meest voorkomende reacties die ik als doula tegenkom. En dat terwijl de doula aangenaam is voor iedereen rondom zwangerschap en geboorte.

In 2013 wordt voor het derde jaar wereldwijd een doulaweek georganiseerd. Van 22 t/m 28 maart kunnen bijeenkomsten worden opgezet om de doula meer zichtbaar te krijgen. Het thema van dit jaar is “Doulas are Good for Everyone!” oftewel: Doula’s zijn goed voor iedereen!

Steeds meer zwangeren weten dit uit zichzelf en huren een doula in. De meeste hulpgevers weten en snappen het, nadat ze eens een doula zijn tegengekomen bij een geboorte. In de wereldwijde doulaweek extra aandacht voor deze laatste groep. Zodat ze ook zij vol vertrouwen een bevalling in gaan waar een doula bij aanwezig is.

Ook in Groningen en omstreken zijn doula’s al jaren actief. Wij komen veel verloskundigen, kraamverzorgsters, verpleegkundigen en gynaecologen tegen, die zich nog steeds afvragen wat nou het nut van de doula is. Ook vinden ze het vaak verwarrend. Wie doet nu wat? Niet goed weten wat een doula nu precies is en doet, werkt onbegrip en afwijzing in de hand. En dat is zonde, want onnodig.

Daarom is er in de doulaweek een bijeenkomst voor alle verloskundigen en andere belangstellenden om ze te informeren over het hoe en waarom van de doula. Zodat de doula meer vertrouwd wordt en het besef groeit, dat de doula geen bedreiging of overbodige luxe is, maar een waardevolle aanvulling in de zorg rondom zwangerschap en geboorte.

Want het moge duidelijk zijn: de doula neemt nooit de plaats in van wie dan ook. Iedereen kan zijn werk doen (graag zelfs). De doula is het cement. Ze is aanvullend daar waar dat gewenst is. Ze dringt zich niet op en heeft geen eigen agenda. Ze volgt en bevestigt de vrouw, zodat die in haar kracht blijft en beter kan bevallen. Dat is aangetoond met cijfers. Ik heb ze niet nodig, want ik zie het elke keer weer gebeuren wanneer ik bij een bevalling ben. Natuurlijk zijn er genoeg ouders, verloskundigen en kraamverzorgsters die de doula een warm hart toedragen en heel goed weten wat ze doet en toevoegt. En voor alle anderen blijven we voorlichting geven, bijvoorbeeld tijdens de wereldwijde doulaweek, zodat onjuiste beeldvorming verdwijnt. Want de doula is goed voor iedereen!

Moet een vrouw de regie hebben tijdens haar bevalling?

Een vaak gehoorde kreet: "de vrouw moet de regie hebben tijdens haar bevalling". Ik lees 'm in wervende teksten in brochures van ziekenhuizen of in hippe babybladen en frons dan telkens even mijn wenkbrauwen.
Het klinkt goed; de regie hebben over je bevalling. Controle hebben. Dat willen we wel, niet enkel bij een bevalling, maar het liefst in het hele leven. Ik zal je verklappen dat ik er zelf ook erg van hou. Mijn werk, een vakantie, activiteiten van de kinderen, praktische zaken, alles wordt zorgvuldig voorbereid en gepland. Mijn partner en ik verdelen de taken, er liggen schema's en lijstjes klaar en wij houden ons daaraan. Dan is het onder controle en loopt alles op rolletjes. Heerlijk!

Ik kom regelmatig vrouwen tegen zoals ik. 'Controle freaks' noemen zij zichzelf soms gekscherend, maar met een duidelijke kern van waarheid. Vaak hebben zij hun leven goed gepland; eerst studeren, dan een aantal jaar werken en carrière maken, eventueel wat reizen en dan is op een gegeven moment de tijd aangebroken om serieus aan gezinsuitbreiding te gaan werken. Soms komt daar een kink in de kabel, want er bestaat nog steeds niet zoiets als 'gepland zwanger worden'. Een zwangerschap laat wel eens wat langer op zich wachten dan van te voren was ingeschat en dat is best even slikken als je graag de regie wilt hebben over je eigen leven.

Terug naar de kreet "de vrouw moet de regie hebben tijdens haar bevalling". Zoals gezegd klinkt het heerlijk. Koren op de molen van alle vrouwen die van controle houden. Ja, de regie en controle over de bevalling, dat willen we wel! Ik vraag me steeds vaker af of dat wel zo slim is. Moet een vrouw echt de regie hebben tijdens haar bevalling?
Bij een vrouw die de regie heeft tijdens de bevalling, stel ik me een vrouw voor die alles en iedereen om haar heen aanstuurt. Zij vertelt haar partner wat hij moet doen en wanneer de verloskundige gebeld moet worden. Zij weet precies waar alle benodigde spullen liggen en kan ook zelf bedenken dat het tijd wordt om eens naar toilet te gaan, onder de douche te stappen, een andere houding aan te nemen en ga zo maar door. Ik stel me een vrouw voor die, gezeten op een bed midden in de kamer, alles regisseert en tussendoor ook nog even de weeën opvangt.
Het kan.
Maar zou deze vrouw voorspoedig gaan bevallen? Dat denk ik niet. Want moet zij tijdens de bevalling niet hele andere dingen aan haar hoofd hebben? Dingen als met aandacht de weeën opvangen, zoveel mogelijk proberen te ontspannen en los te laten, haar lichaam laten doen wat het op dat moment moet doen?
Dat dacht ik toch altijd... En ik zie dat als doula ook terug in de dagelijkse praktijk.

Juist een vrouw die de regie kan loslaten bevalt voorspoediger en vlotter. Er is dan beduidend minder vaak een ingreep nodig in het geboorteproces en er is dan zelden behoefte aan medische pijnbestrijding. Een vrouw die de regie kan loslaten tijdens de bevalling trekt zich helemaal terug in zichzelf. De buitenwereld is niet meer belangrijk, haar lichaam kan nu doen wat het moet doen. En dat lichaam weet precies wat het moet doen om goed te bevallen. Laat dat maar aan een vrouwenlichaam over! Het is juist de geest, het denkvermogen en organisatietalent, die het een vrouw moeilijk kunnen maken tijdens de bevalling. En wanneer je bezig bent met de regie voeren, dan ben je juist bezig dat denkvermogen en organisatietalent aan te spreken. Daarmee houd je immers controle over je bevalling?

Nu zal ik de laatste zijn om te ontkennen dat regie en controle belangrijke zaken zijn bij een bevalling. Maar dan niet tijdens de bevalling, maar ervoor. Volg een informatieve zwangerschapscursus, oriënteer je op de keuzes die je hebt tijdens je bevalling, inventariseer je eigen wensen en die van je partner. Heb de regie! Neem de controle! En ga dan aan de slag. Schrijf vervolgens in een geboorteplan de dingen op die voor jou en je partner belangrijk zijn en geef dat aan je verloskundige of arts. Zo weten zij wat belangrijk is voor jou en kunnen zij zo veel mogelijk jouw wensen volgen. Jij kunt dan op het moment van de bevalling met een gerust hart de controle loslaten en doen wat je lichaam wil doen: bevallen.

Een doula inschakelen kan veel betekenen hierbij. Niet alleen kan zij je informatie geven over de keuzes die je hebt en helpen met het opstellen van een reëel geboorteplan, maar ook zal zij er tijdens de bevalling voor zorgen dat je verloskundige of arts zoveel mogelijk je wensen volgt.
Ik noem mijzelf ook wel eens de 'ceremoniemeester' van de bevalling. Bij een bruiloft kent de ceremoniemeester de wensen van het bruidspaar en laat de huwelijksdag lopen zoals zij van tevoren hebben afgesproken. Op die manier kan het bruidspaar zich helemaal overgeven aan de bijzondere dag. En bij onverwachte zaken neemt de ceremoniemeester veel zorg daarvan op zich. Precies zo werk ik tijdens de bijzondere dag dat een kindje geboren wordt. Ik ken de wensen van de zwangere vrouw en haar partner. We hebben de verschillende mogelijkheden doorgesproken en een geboorteplan opgesteld, zodat ik tijdens de bevalling de regie even van hen kan overnemen. Zo kunnen zij de controle loslaten en zich samen overgeven aan een van de meest bijzondere gebeurtenissen in hun leven; de geboorte van hun kindje.

Willeke Klerks, 9 februari 2013
Meer lezen over Willeke en haar doulapraktijk? Kijk op www.geboortecoaching.nl.

Verkooppraatje

Ik vind het zó moeilijk om mezelf te verkopen. Doorgaans hoeft dat gelukkig ook niet.

Toch wordt mij wel eens gevraagd wat ik nou zoal doe tijdens de bevalling. In gedachten ga ik dan al die bevallingen langs, om me steevast te beseffen dat de mooiste geboortes nét die geboortes zijn waarvan ik achteraf het idee heb dat ik eigenlijk niets heb gedaan!

“Nou, niet eens zoveel…”, antwoord ik dus. Ik BEN er, en beloof er te zullen zijn. Dat alleen al geeft rust, zowel vooraf als tijdens de bevalling. Ik ben er met mijn basiskennis verloskunde, mijn intuïtie, mijn massagetechnieken, mijn relativeringsvermogen, mijn ervaring, mijn vertrouwen, mijn humor en mijn hart.

“Ik hou vooral paniek buiten de deur”, vervolg ik dan. Het geboorteproces valt of staat met de juiste opbouw van de juiste hormonen. Adrenaline doet dit hele proces volkomen teniet. Uit veel onderzoeken is gebleken dat continue begeleiding tijdens de bevalling zorgt voor de helft minder verzoeken om pijnstilling. Ook halveert het de kans op een keizersnee én duurt de bevalling gemiddeld anderhalf uur korter. Door stress krijg je namelijk een slechtere doorbloeding van de baarmoeder, waardoor de weeën afnemen en de kans op een keizersnede toeneemt.

“Ik bewaak je geboortewensen”, verzeker ik. Mijn doel is een ervaring waar men met een goed gevoel op terug kan kijken, óngeacht hoe de bevalling is gegaan. Bevallingen laten zich immers niet plannen. Toch durf ik gerust een goede ervaring te verzekeren. Gewoon omdat ik weet dat ik ervoor zal waken dat je gehoord zal worden (en dat je je ook nog eens gehoord zult voelen!). Alleen dán kun je ergens goed op terug kijken.

"En tussendoor moeder ik altijd een beetje”, vertrouw ik tot slot toe. Dit klinkt misschien niet zo heel belangrijk, maar is toevallig wel precies wat vrouwen (en hun partners) nodig hebben op zo’n kwetsbaar moment in hun leven! Ik zorg dus dat er op tijd gegeten en gedronken wordt, ik stop graag even in voor een mini-dutje tijdens de rustige momenten  en ik troost als er nog even een traantje moet worden weggepinkt. Aandacht geven is het begin van liefde.