Outside your comfort zone, that’s where the magic happens.

De commerciële kant van het doulavak is een gedeelte dat voor veel doula’s lastig is. Als doula ligt je kracht en je aandacht bij het ondersteunen van de zwangere en haar partner. Maar bij het hebben van een eigen bedrijf als doula hoort zeker ook die commerciële kant.

Als ik naar mezelf kijk dan spelen het schrijven van dit blog, een praatje houden voor een verloskundige kring, een interview in de krant of een voorlichtingspraatje in een ziekenhuis zich niet echt in mijn comfort zone af. Toch zijn het belangrijke dingen om te doen. Het geeft bekendheid aan het doulavak en laat de grote waarde ervan zien. Daarnaast, zeker niet onbelangrijk, groei je zelf ook door over je eigen drempels te stappen. Als je dan terug kijkt na een tijdje, zie je pas de grote sprong die je gemaakt hebt. En dat geeft een goed gevoel.

Zo is het eigenlijk ook een beetje bij een geboorte. Daar is het grootste aandachtspunt voor mij als doula, om het de moeder zo comfortabel mogelijk te maken op lichamelijk én emotioneel vlak bij deze gebeurtenis die zoveel verandert in haar leven. Alles wat zij nodig heeft om zich prettig te voelen gebruik ik daarbij. Wat belangrijk is tijdens een geboorte is dat het hormoon oxytocine rijkelijk vloeit. Over dit wonderlijke stofje alleen al zijn hele boeken geschreven en er is intensief onderzoek naar gedaan. Onmogelijk om dat hier allemaal te beschrijven maar wat mij steeds weer verbaast is dat juist dit stofje voor de haast magische sfeer zorgt die tijdens een geboorte kan ontstaan. Als de vrouw ontspannen kan blijven, zich veilig voelt en zich over durft te geven aan het ritme van haar lichaam en aan de weeën, zal ze oxytocine aanmaken, wat er vervolgens weer voor zorgt dat ze goede weeën heeft. Dat proces ondersteun je als doula op verschillende manieren.

Maar waar dit hormoon ook voor zorgt, is het enorme gevoel van verliefdheid en de grote verbondenheid die je voelt als je kindje geboren wordt. Terwijl zich iets enorms afspeelt in je lichaam dat echt al je aandacht opeist en dat kan razen als een storm, dan toch komt dat magische ogenblik. Dat moment waarop niets anders er meer toe doet, de wereld stil staat en je ademloos je kind in je armen houdt, precies op dát moment bereikt het oxytocineniveau een toppunt.

Uit recente onderzoeken blijkt ook dat dit stofje invloed heeft op hoe je je later in je leven met anderen verbindt en relaties aangaat. Er is nog veel wat niet algemeen bekend is over de invloed van dat hoge oxytocineniveau tijdens onze geboorte. ( Voor wie daar meer over wil weten kan het boek “The Hormone of Closeness: the Role of Oxytocin in Relationships van Dr. Kerstin Uvnas Moberg lezen.)

Het is bekend dat bij personen die gedurende het hele proces van bevallen onafgebroken bij de barende vrouw blijven, ook het oxytocineniveau stijgt. Hoe bijzonder is dat?! Ik merk dat zelf doordat ik na een geboorte nog dagen op wolkjes loop, niets kan onthouden en vergeetachtig ben, dingen uit mijn handen laat vallen, maar vooral merk ik het aan het gevoel dat ik van de hele wereld hou. In die “roes” kan ik me niet voorstellen dat ik ooit nog ruzie zal hebben of een nare opmerking zal maken en alles heeft een gouden glans. Waar gaat dat gevoel heen na een aantal dagen? Waar blijft dat? Zo mooi geregeld door de natuur maar wat zou het prachtig zijn als dat gevoel niet weg zou ebben en we dat altijd konden behouden. Ik geloof dat de wereld er dan heel anders zou uit zien… 

Liefs Marlies.  

www.doulapraktijkgorinchem.nl

Wachten...

Ik vind het heerlijk om doula te zijn! Ik ontmoet bijzondere mensen op hun kwetsbaarst, ben erbij als nieuw leven wordt verwelkomd, en mag daar nadien nog over schrijven ook! Heerlijk!

Het enige dat ik niet leuk vind van mijn werk is dat eindeloze wachten. Wanneer zal ze gaan bevallen? Toch alsjeblieft niet net als ik dat uitje met de kinderen heb gepland? Ik ben er inmiddels wel aan gewend om altijd een plan B in mijn hoofd te hebben bij alles wat ik doe. Ik durf er zelfs een beetje op te vertrouwen dat ‘mijn’ kindjes niet geboren zullen worden op een moment dat het niet uitkomt.

Mijn wachten is dus lang niet zo zwaar als het gewacht van (aanstaande) ouders. Nachtenlang wordt er soms gepiekerd over van alles en nog wat. Hoe zal het gaan? Toch alsjeblieft niet op de verjaardag van die en die! En wat nou als…?

Angst kan het wachten ernstig veronaangenamen. Eigenlijk is er maar één basisangst, namelijk Hoe hou ik controle over mezelf? Ik zie ouders op verschillende manier omgaan met groeiende angsten naarmate de bevalling nadert. Sommigen proberen ze weg te stoppen en hopen dat ze er dan niet meer aan denken (met weinig kans op slagen!). Anderen proberen ze onder controle te krijgen door eindeloos te blijven piekeren over alle mogelijke rampscenario’s (waarop het kind zelf waarschijnlijk een nieuwe weet te verzinnen!).

De enige manier om met angst om te gaan is door het toe te laten. Emoties kunnen immers alleen maar groeien als ze er niet mogen zijn. Een doula kan je helpen van je hoofd naar je gevoel te gaan. Zij zal hier met je over praten, je laten beseffen dat je heus niet stoerder zou moeten zijn, je laten benoemen waar je nou precies zo bang voor bent, en achterhalen waar die angst vandaan komt.

Vrijwel alle angsten zijn herinneringen. De eerste vier jaar van je leven ben je een open boek, je schrijft alles op en dan stáát het er, voor de rest van je leven. Emoties kun je dus beschouwen als je innerlijk kind. En daar dient eerst naar te worden geluisterd, voordat je kan worden gerustgesteld. Accepteren en ruimte maken, letterlijk en figuurlijk.

Wedden dat dan nadien blijkt dat het al dat wachten beslist meer dan waard was!

Het verschil tussen een doula en een kraamverzorgende

Mijn bijdrage aan ons leuke doula-blog is deze keer een heel praktisch schrijfsel. Regelmatig kom ik vragen of opmerkingen tegen van kraamverzorgenden die zich afvragen of wij niet “in elkaars vaarwater zitten”.  Ik denk dat dat zeker niet zo is, vandaar dit stuk over “het verschil”.

Sinds 2006 bestaat in Nederland het beroep “doula”. Vanaf dat moment werd er vaak een vergelijking gemaakt met het werk van de kraamverzorgende. De kraamverzorgende helpt de verloskundige tijdens het laatste stuk van de bevalling. Zij verleent partusassistentie en daarna verzorgt zij de moeder en de baby in de kraamperiode. Een doula komt al tijdens de zwangerschap in beeld. Door de voorbereiding en de gesprekken die de aanstaande ouders tijdens de zwangerschap met de doula hebben, wordt een vertrouwensband opgebouwd. De zwangere gaat met zoveel meer vertrouwen in haar eigen kunnen de bevalling tegemoet, wat een grote waarde heeft.

Het blijkt steeds vaker dat er een diepe behoefte bestaat bij de barende vrouw om gebruik te kunnen maken van professionele continue ondersteuning, met alle positieve gevolgen die daarbij horen. Aan die behoefte geeft de doula gehoor. De laatste tijd gaan er steeds meer geluiden op dat kraamverzorgenden eerder in de ontsluitingsfase opgeroepen kunnen worden en dat zij extra getraind zijn om aanvullende taken te verrichten (al is er tot nu toe geen vaste afspraak dat een zwangere een beroep kan doen op deze extra ondersteuning). De rol van de doula is echter heel verschillend van die van de kraamverzorgende. 

De doula heeft uitgebreid gesproken met de ouders over de verwachtingen ten aanzien van de bevalling, hun wensen, ideeën, angsten en onzekerheden, zodat ze goed weet waar ze op moet letten tijdens de bevalling. De rol van de voorbereiding van de doula en het ontstaan van vertrouwen over en weer is zo belangrijk. Daarnaast is een doula goed opgeleid in het positief bevorderen van een natuurlijke bevalling. Ook na de kraamperiode blijft de doula vaak nog in contact met de ouders. 

Een kraamverzorgende komt als vreemde de bevalsituatie binnen en schat vanuit haar ervaring de situatie op dat moment in. Als een bevalling zich van thuis naar het ziekenhuis verplaatst, om wat voor reden dan ook, gaat over het algemeen de kraamverzorgster niet mee omdat het ziekenhuis de eigen kraamverpleegkundigen heeft. Als doula ga je altijd met de ouders mee, thuis, in het ziekenhuis en bij de eventuele overdracht aan de gynaecoloog. Ik vind het ook van grote waarde dat ik als doula de zwangere vrouw ken, weet hoe zij reageert en hoe zij is als zij niet aan het baren is. Ook de partner is voor mij zeker geen vreemde en ik weet hoe de ouders onderling op elkaar reageren.

Nog een punt van verschil: een doula zit niet vast aan een maximaal aantal te werken uren. Zij bepaalt haar eigen werktijd en geeft de garantie dat zij ook bij een langdurige bevalling constant aanwezig blijft. Zij is de persoon die de vrouw en haar partner zelf hebben uitgekozen, waarmee ze vertrouwd zijn geraakt en die hen op geen enkel moment in de steek zal laten. Juist deze continuïteit van aanwezigheid en aandacht geeft een veiliger gevoel tijdens de bevalling waardoor er o.a. minder complicaties optreden en minder vraag naar pijnstilling is.

Tijdens de persfase, als er volledige ontsluiting is, zal de kraamverzorgende de verloskundige assisteren. Ze zal al haar verzoeken inwilligen, haar dingen aangeven, spullen pakken voor haar, dingen klaarzetten en heen en weer lopen om hand- en span diensten te verrichten. De kraamverzorgende is goed ingespeeld op wat de verloskundige nodig heeft.  Zij kan daarbij niet haar constante aandacht aan de barende vrouw geven. Een doula blijft echter altijd aanwezig met aandacht en ondersteuning bij de vrouw en haar partner. Zij is goed ingespeeld op de beide ouders. Een doula is niet als eerste verantwoordelijk voor de hulp aan de verloskundige. Ondanks dat het lijkt alsof deze twee taken logisch in elkaar overlopen is er toch een groot verschil en een bepaalde tegenstrijdigheid. Toen ik zelf als doula bij een bevalling aanwezig was waarbij de kraamverzorgster er nog niet was tijdens de geboorte van de baby, voelde ik hoe ik in een spagaat terecht kwam. Natuurlijk help je de verloskundige dan, maar je focus is echt de moeder en haar partner en dat gaat op zo'n moment niet. Het voelt zowel voor de doula als voor de barende vrouw als een doorbreking van de doulataken. De kraamverzorgster werd dus echt door mij gemist! 

Zijn we niet allemaal bij elkaar om de geboorte een zo goed mogelijke ervaring te laten zijn voor de moeder en haar partner? Te helpen bij een goede, bekrachtigende geboorte ervaring, zodat zij ook als moeder op haar eigen kracht vertrouwt? Wij zorgen allemaal voor die oeroude en o zo belangrijke “circle of support” tijdens het moment van de geboorte van zowel een kind als een moeder. En daar heeft “iemands vaarwater” verder weinig mee te maken.  

“Birth is not only about making babies. Birth is about making mothers – strong, competent, capable mothers who trust themselves and know their inner strength.”  (Quote Barbara Katz Rothman)

Lieve groet, Marlies Phielix

 www.doulapraktijkgorinchem.nl

Wat als...

Je zorgen maken tijdens de zwangerschap: herkenbaar? Een eindeloze serie wat-als-vragen proberen vrouwen, liefst ’s nachts, zelf te beantwoorden. Het lijkt zo fijn om vooraf alles al te hebben uitgedacht. Als iets zich daar echter NIET voor leent, dan is het wel een bevalling! De meeste kindjes houden zich namelijk helemaal niet aan plan A, en liefst ook niet aan plan B. Bevallingen laten zich nu eenmaal niet plannen. 
Wat is het dan fijn om even te kunnen sparren met je doula!

Wat als de bevalling niet op tijd begint?

Weet dat slechts 5% van alle vrouwen op hun uitgerekende datum bevalt. Als jij dus eerder of later bevalt, betekent dat niet meer of minder dan dat jij bij die 95% hoort die het allemaal ook zo doen. Precies op tijd varieert van drie weken voor de uitgerekende datum tot twee weken daarna. Ik weet inmiddels dat kindjes vrijwel zonder uitzondering een heel handig moment kiezen om geboren te willen worden. Waarschijnlijk omdat ze voelen dat jij dan ook lekker ontspannen bent!

Wat als ik niet weet of het wel echt is begonnen?

Irritant hè, hoe iedereen altijd zegt dat je weeën heus wel zult herkennen zodra ze zijn begonnen. Alsof je daar wat aan hebt! Mijn lievelingstip is om dan lekker lang en lekker heet te gaan douchen. Ofwel ontspant het warme water zo, dat alles stopt. Ofwel ontspant het zo, dat alles vol doorzet. Hoe dan ook, jij bent daarna heerlijk ontspannen en weet bovendien waar je aan toe bent!

Wat als ik moet poepen tijdens de bevalling?

Het kind komt langs jouw darmkanaal en zal jou zodoende mogelijk wat ontlasting eruit laten persen. Maar het mooie van Moeder Natuur is dat ze heeft bedacht dat bevallingen vaak beginnen met een grote boodschap, gewoon privé, keurig op de wc. Wat er tijdens de bevalling eventueel nog moet worden geloosd is dus vaak miniem. Alle zorgverleners betrokken bij jouw bevalling kijken hier niet van op. Als we dat wel zouden doen, dan hadden we een ander vak moeten kiezen!

Wat als ik heel erg ga schelden of schreeuwen?

Iedereen kent wel een film met zo’n hysterische bevallings-scene, waarbij de partner helemaal stijf gescholden wordt. Je lacht er om, maar stiekem hoop je toch vooral dat je straks niet ook ineens zo uit je dak zal gaan tijdens de bevalling. Mijn ervaring is dat vrouwen enkel hoeven te schreeuwen als ze niet gehoord worden of zich niet gehoord voelen.

Wat als ik niet meteen van mijn kindje hou?

Het hele ontstaan van je kind is een delicaat samenspel van allerlei hormonen. Tijdens de bevalling is vooral het hormoon oxytocine rijkelijk aanwezig. Dit hormoon zorgt ervoor dat vrouwen een enorm geluksgevoel ervaren meteen na de geboorte en smoorverliefd worden op hun eigen kind. Ik beaam dan altijd heel stellig dat er inderdaad geen enkel ander kind net zo mooi, lief en goed gelukt is. Die oxytocine die rond zo’n kraambed waart, pik ik als doula namelijk ook graag op!

Wat als, wat als, wat als…?

Een doula beantwoordt al je vragen en kan je helpen concentreren op hoe je WEL zou willen bevallen. Immers: je zorgen maken is de verkeerde kant op fantaseren!

Vragen naar de (on)bekende weg

Ik ben dol op het woord 'waarom'. Waarom? (kijk, daar heb je het al). Omdat het mijn horizon verbreedt, mijn kennis  en weten vergroot. En vooral: omdat het mijn keuzemogelijkheden vergroot en ik bevestigd word in mijn 'onderbuikgevoel'. Daar word ik een sterker en blijer mens van. Een ander aspect van vragen naar het 'waarom' is dat je goed leert luisteren. Als je de vraag wel stelt maar het antwoord niet - of maar gedeeltelijk - hoort, mis je essentiële, waardevolle informatie. Wat heeft dit met de doula te maken? En met de zwangere en straks bevallende vrouw? Nou, meer dan je denkt.

Elke zwangere die ik spreek heeft een eigen visie en gevoel bij haar zwangerschap en komende bevalling. Op basis daarvan zal ze keuzes maken en die zullen haar beleving en ervaring beïnvloeden. Als je zwanger wordt, zijn er enorm veel dingen waar je over gaat nadenken en keuzes in gaat maken. Daarnaast ervaar je van alles waar je ook rekening mee wilt houden. Kortom: het is een roerige periode, die negen maanden. Hoe jij je zwangerschap en bevalling beleeft, is van grote invloed op het beeld dat je van jezelf hebt en draag je je leven lang verder met je mee.

Een voorbeeld: ik sta op een beurs en kom in gesprek met een oudere dame. Uiteraard spreken we over bevallen. Op een gegeven moment vraag ik naar haar bevalervaring. Binnen de kortste keren staat ze, dertig jaar na dato, te huilen vanuit het diepst van haar hart. Want indertijd is haar bevalling haar uit handen genomen. Er is er niet naar haar geluisterd op cruciale momenten, want ze moest niet zeuren, ze moest even doorzetten en noem maar op. Kortom: ze huilt om het verlies van haar autonomie. En nu hoort ze dat het niet zo had gehoeven, dat haar gevoel klopte. Toentertijd en nu nog. Ik leef met haar mee, heb oog en oor voor haar nog steeds rakende ervaring. Dat is helend.

Deze ervaring was dertig jaar geleden, maar helaas zie ik het als doula nog regelmatig gebeuren. Dat zwangeren luisteren en zich voegen naar de deskundige en zich soms al te snel neerleggen bij scenario’s die ze niet passend vinden. En denken dat er geen alternatief is. Ze stellen de 'waarom'-vraag niet en durven te weinig naar hun eigen behoeftes te luisteren. Helaas is bevallen op andermans tempo, visie en plek niet bevorderlijk voor een goede bevalervaring. Daarom is de waarom-vraag zo belangrijk. Zodat je als zwangere ontdekt en helder krijgt wat jij nodig hebt om goed te kunnen bevallen. En dat je op zoek gaat naar degene die je daarbij ondersteunt en volgt, in plaats van aanstuurt en beperkt. Er is echt meer mogelijk dan je denkt. Als je maar vraagt en op zoek gaat naar een bevredigend antwoord en een luisterend oor.

Gesprekken met een doula zijn hierbij een fantastisch hulpmiddel. Een doula luistert, geeft je alle ruimte om te vertellen wat je op je hart hebt. Ze stelt de waarom-vraag als jij dat zelf niet doet, en als zij vermoedt dat meer informatie inzichtelijk kan zijn. Ze heeft alle tijd voor je, want persoonlijke dingen helder krijgen vraagt vaak veel aandacht. Alle aspecten van de bevalling worden met je doorgenomen, zodat je zicht krijgt op hoe bevallen voor jou werkt en wat jij daarvoor nodig hebt. De doula helpt je om de juiste mensen en plek te vinden om geboorte te kunnen geven op jouw wijze. Ik merk elke keer weer hoe belangrijk de voorgesprekken zijn, omdat ze het bewustzijn en de eigen kracht enorm vergroten. Dat creëert een veilige basis van waaruit je kunt bevallen. En voorkomt dat je achteraf zegt: “Als ik dat had geweten, dan had ik……..” Maar je kunt je bevalling niet overdoen.

Daarom is het bespreken van geboortewensen met een doula zo belangrijk. Daarom is contact met een neutrale, betrokken vrouw zo heilzaam. Daarom is de doula een welkome aanvulling in geboorteland. En jij, zwangere: waarom heb jij (nog) geen doula?