In je BRAIN, uit je brain!

Stel je voor... al een paar uur ben je je aan het voorbereiden op de geboorte van je kind. De golven van de weeën komen en gaan en brengen je lichaam in beweging. De lichten in je huis staan zacht, je lievelingsmuziek staat aan en je partner en je doula vormen samen een goed support-team. Voor je gevoel gaat alles goed en voelt het prettig. Je hebt een ritme gevonden en je hebt je terug getrokken in jezelf. 

Ergens in deze “flow” kan een verandering plaatsvinden of kan er een keuze van je gevraagd worden. Of soms heb je gewoon meer duidelijkheid nodig over iets wat zich voordoet. De verloskundige stelt bijvoorbeeld voor om de vliezen te breken of ze geeft aan dat het toch misschien verstandiger is naar het ziekenhuis te gaan omdat je weeën niet krachtig genoeg zijn. Op zo'n moment gebeurt er van alles tegelijk terwijl je daarnet nog zo lekker in je bubbel zat! Wat kan je dan doen om in een korte tijd zo duidelijk mogelijk voldoende informatie te krijgen?   

In de voorgesprekken met de ouders tijdens de zwangerschap bespreken we voor dit soort situaties altijd het BRAIN-model, een handig hulpmiddel om snel helderheid te krijgen en de juiste vragen te stellen. Alleen het woordje “brain” zeggen tijdens de bevalling is voldoende en de moeder of haar partner weten wat ik bedoel. De B staat voor het Engelse “benefits”. Wat zijn de voordelen van deze beslissing of handeling? De R staat voor “risico”. Zijn er risico’s aan verbonden? Zo ja, welke dan? De A staat voor “alternatieven”. Zijn er ook andere manieren die ik nog kan proberen? De I geeft je “intuïtie” weer. Wat zegt je gevoel? En tenslotte de N, die staat voor “niets”. Wat gebeurt er als ik niets doe? 

Naast de snelle manier waarop je zo veel informatie krijgt, kan het er ook voor zorgen dat je beter begrijpt waarom een bepaalde handeling nodig is of waarom juist die keuze wordt voorgesteld. Of er ontstaat ruimte om het geboorteproces nog even de tijd te geven. Door je begrip en door je betrokkenheid heb je dan ook minder het gevoel dat de situatie je overvalt en je voelt je “steviger”. Ik denk dat dit van grote waarde is bij de verwerking van zo'n bijzondere gebeurtenis als de geboorte van je kind. Een situatie die je toch niet zo heel vaak in je leven zult meemaken maar die je zeker nooit vergeet! 

Liefs, Marlies

Outside your comfort zone, that’s where the magic happens.

De commerciële kant van het doulavak is een gedeelte dat voor veel doula’s lastig is. Als doula ligt je kracht en je aandacht bij het ondersteunen van de zwangere en haar partner. Maar bij het hebben van een eigen bedrijf als doula hoort zeker ook die commerciële kant.

Als ik naar mezelf kijk dan spelen het schrijven van dit blog, een praatje houden voor een verloskundige kring, een interview in de krant of een voorlichtingspraatje in een ziekenhuis zich niet echt in mijn comfort zone af. Toch zijn het belangrijke dingen om te doen. Het geeft bekendheid aan het doulavak en laat de grote waarde ervan zien. Daarnaast, zeker niet onbelangrijk, groei je zelf ook door over je eigen drempels te stappen. Als je dan terug kijkt na een tijdje, zie je pas de grote sprong die je gemaakt hebt. En dat geeft een goed gevoel.

Zo is het eigenlijk ook een beetje bij een geboorte. Daar is het grootste aandachtspunt voor mij als doula, om het de moeder zo comfortabel mogelijk te maken op lichamelijk én emotioneel vlak bij deze gebeurtenis die zoveel verandert in haar leven. Alles wat zij nodig heeft om zich prettig te voelen gebruik ik daarbij. Wat belangrijk is tijdens een geboorte is dat het hormoon oxytocine rijkelijk vloeit. Over dit wonderlijke stofje alleen al zijn hele boeken geschreven en er is intensief onderzoek naar gedaan. Onmogelijk om dat hier allemaal te beschrijven maar wat mij steeds weer verbaast is dat juist dit stofje voor de haast magische sfeer zorgt die tijdens een geboorte kan ontstaan. Als de vrouw ontspannen kan blijven, zich veilig voelt en zich over durft te geven aan het ritme van haar lichaam en aan de weeën, zal ze oxytocine aanmaken, wat er vervolgens weer voor zorgt dat ze goede weeën heeft. Dat proces ondersteun je als doula op verschillende manieren.

Maar waar dit hormoon ook voor zorgt, is het enorme gevoel van verliefdheid en de grote verbondenheid die je voelt als je kindje geboren wordt. Terwijl zich iets enorms afspeelt in je lichaam dat echt al je aandacht opeist en dat kan razen als een storm, dan toch komt dat magische ogenblik. Dat moment waarop niets anders er meer toe doet, de wereld stil staat en je ademloos je kind in je armen houdt, precies op dát moment bereikt het oxytocineniveau een toppunt.

Uit recente onderzoeken blijkt ook dat dit stofje invloed heeft op hoe je je later in je leven met anderen verbindt en relaties aangaat. Er is nog veel wat niet algemeen bekend is over de invloed van dat hoge oxytocineniveau tijdens onze geboorte. ( Voor wie daar meer over wil weten kan het boek “The Hormone of Closeness: the Role of Oxytocin in Relationships van Dr. Kerstin Uvnas Moberg lezen.)

Het is bekend dat bij personen die gedurende het hele proces van bevallen onafgebroken bij de barende vrouw blijven, ook het oxytocineniveau stijgt. Hoe bijzonder is dat?! Ik merk dat zelf doordat ik na een geboorte nog dagen op wolkjes loop, niets kan onthouden en vergeetachtig ben, dingen uit mijn handen laat vallen, maar vooral merk ik het aan het gevoel dat ik van de hele wereld hou. In die “roes” kan ik me niet voorstellen dat ik ooit nog ruzie zal hebben of een nare opmerking zal maken en alles heeft een gouden glans. Waar gaat dat gevoel heen na een aantal dagen? Waar blijft dat? Zo mooi geregeld door de natuur maar wat zou het prachtig zijn als dat gevoel niet weg zou ebben en we dat altijd konden behouden. Ik geloof dat de wereld er dan heel anders zou uit zien… 

Liefs Marlies.  

www.doulapraktijkgorinchem.nl

Hoogzwangere doula komt op voor wensen?

Eén van de dingen die ik als doula heel belangrijk vind, is dat de vrouw zich gehoord voelt tijdens de bevalling. Daarvoor moet ze ook zelf al haar wensen uitspreken of laten verwoorden door anderen. Dat dit niet zo makkelijk is als het lijkt, heb ik onlangs zelf ervaren.

Dat ik het lastig vind om voor mezelf op te komen kwam ik bij de 20 weken-echo al weer tegen. Ondanks dat dit mijn derde kindje is en ik inmiddels weet wat ik wil en veel vertrouwen heb in mijn lichaam, mijn bevalteam met zorg en aandacht gekozen heb en ze al mijn wensen kennen, blijkt het uitspreken als me iets dwars zit op dat moment toch nog lastig voor me. De echoscopiste duwde op mijn buik alsof het niets was. Ze deed me pijn omdat mijn kindje niet goed lag voor haar foto en in plaats van haar een halt toe te roepen vroeg ik mijn kindje te draaien (wat ze netjes deed). Mooi onderwerp van gesprek met mijn man en doula: ‘Help me herinneren dat ik een keuze heb en help me mijn stem te vinden’.

Dat dit ook tijdens de bevalling een uitdaging zou worden had ik dus wel verwacht, maar nu ook al ervaren. Ondanks dat mijn kindje er nu (37 weken en 5 dagen zwanger) nog niet is, heb ik namelijk al een voorproefje op de bevalling gehad.

Drie dagen geleden kreeg ik weeën. Nadat de contracties enige uren bezig waren en zodra mijn andere kinderen op bed lagen, werden deze heftiger en kwamen ze elke drie minuten. Eigenlijk waren ze nog steeds niet pijnlijk te noemen, maar wel intens. Om de verloskundige alvast te laten weten dat het mogelijk door zou zetten, liet ik mijn man bellen. Ik zei hem expliciet dat ik er nog niet echt behoefte aan had dat ze kwam, maar haar alleen wilde informeren. Toch zei ze hem dat ze wel even langs zou komen. Ook mijn doula wilden we informeren en ondanks dat ik mijn man vroeg om alleen een ‘heads up’-sms te sturen, belde hij haar en zei hij niet duidelijk dat ze nog niet hoefde te komen, dus ook zij zou drie kwartier later al voor de deur staan.

Ik liet me op dat moment eigenlijk overrulen en in plaats van mijn man te zeggen hen beiden terug te bellen en er nog even buiten te laten, gingen we samen alvast het bevalbad in (met een touwtje uit de voordeur) en hoopte ik dat ze nog lang wegbleven. Ach, zei ik tegen mezelf, het is de derde en ja, soms kan het dan heel snel gaan. Dus ik snapte de wens van de vroedvrouw om al te komen. En toch had ik mijn gevoel kunnen volgen en hen snel weer weg kunnen sturen. Na een uur goede weeën (om de drie minuten) zwakten deze al af naar elke vijf minuten en na drie uur viel het stil. Of dit was omdat ik me niet over kon geven aan de weeën en ze er voor mijn gevoel gewoon te vroeg waren? Ik weet het niet, maar de volgende keer zal ik toch zeggen wat ik echt wil.

En zo snap ik nu des te beter hoe moeilijk het voor vrouwen kan zijn om tijdens een bevalling te zeggen wat ze wel of niet willen. Mijn doula vertelde achteraf wel gevoeld te hebben dat het te veel was, maar ze wist ook niet of het toch niet ineens snel zou gaan. Mooie les voor haar en ook voor mij om als doula op je gevoel te vertrouwen en het gewoon te vragen als je denkt dat er iets is wat de vrouw je wil vertellen!

De geboorte van een tweeling

Als een doula al onmisbaar is wanneer je 'heel gewoon' één kindje krijgt, dan is zij dat zeker bij de geboorte van een tweeling. Juist dan moeten alle zeilen bijgezet worden om de bevalling zo min mogelijk te medicaliseren en om ouders de kans te geven hun kindjes geboren te laten worden zoals zij dat graag willen. Hieronder het verhaal van de geboorte van Lotte en Sterre.

Anne en Pieter hebben al twee kinderen wanneer Anne voor de derde keer zwanger wordt. Hun oudste zoon is na een moeizame bevalling in het ziekenhuis geboren, de tweede zoon heel rustig thuis, zoals zij graag wilden. Dat hadden ze ook in hun hoofd voor de geboorte van hun derde kindje, maar het feit dat het een tweeling bleek te zijn, veranderde de zaak. Een tweeling-bevalling is altijd ziekenhuiswerk en de controle door de gynaecoloog is zelfs nóg intensiever dan in menige andere gecompliceerde situatie. En daarvan baalden Anne en Pieter stevig! Ze wilden het liefst helemáál geen gynaecologische bemoeienis, geen CTG-band om de buik, geen infuus, kortom: niets dat meestal standaard is bij de geboorte van een tweeling. Wat ze wél wilden was zo natuurlijk mogelijk bevallen, in hun eigen tempo én zittend op de baarkruk.
Stevige punten dus voor het geboorteplan! Ik beloof me sterk maken voor hun wensen en hoop daarbij ook op de welwillendheid van het medisch personeel. Dat is in deze situatie zeker van belang.

Niet lang daarna kondigt Anne's bevalling zich aan en haast ik me naar het ziekenhuis. Wanneer ik aankom, tref ik meteen de dienstdoende gynaecologe. Terwijl we samen naar de verloskamer lopen waar Anne en Pieter zich net hebben geïnstalleerd, geef ik haar een exemplaar van het geboorteplan. Ik zeg haar dat Anne's wensen hier en daar vragen om buiten de paden van de ziekenhuisprotocollen te treden, maar dat ik hoop dat ze er zoveel mogelijk in mee wil gaan. Deze binnenkomer slaat aan, want er wordt serieus notitie genomen van het geboorteplan.

In de verloskamer blijkt Anne al stevige weeën te hebben. Dit gaat niet lang duren, zie ik. Ik vraag de aanwezige arts-assistent direct of de baarkruk erbij mag komen en als hij voorzichtig mompelt dat dat niet gebruikelijk is bij een tweeling-geboorte, krijg ik er krachtige steun van Pieter bij. Hij eist dat de baarkruk nú gehaald wordt. Kijk, met zo'n vader erbij gaan we het zeker redden. Vervolgens zegt de assistent alvast een infuus aan te willen brengen voor je-weet-maar-nooit, maar ook dat wijzen Pieter en ik eensgezind af. Is er een medische noodzaak om dat nu te doen? Nee? Dan willen we dat niet.

Een half uurtje later mag Anne gaan persen, op de baarkruk. Al na tien minuten wordt Baby 1 geboren, een prachtig meisje. Anne wil even op bed bijkomen van de inspanningen en wachten op wat er verder gaat gebeuren. Baby 2 blijkt de tijd te willen nemen. Na een half uur zonder persweeën begint de gynaecologe wat zenuwachtig te worden en stelt ze voor toch een infuus te gaan inbrengen om de weeën krachtiger te maken. Weer vragen Pieter en ik naar de medische noodzaak. Is moeder nog okay? Ja! Gaat het met de baby goed? Ja! Geen reden dus om in te grijpen en we wachten gewoon af... Opeens voelt Anne het tweede kindje zakken in haar buik. "Nu!" roept ze en we helpen haar weer op de baarkruk. Drie persweeën later is ook Baby 2 gearriveerd. Nóg een mooi poppetje.

Wanneer Anne later aan het bijkomen is met de twee meisjes op haar borst en Pieter stralend naast haar, is ze supergelukkig. Ondanks dat ze in het ziekenhuis moest bevallen, is het gegaan zoals ze gewenst hadden. Het was een 'gewone' bevalling geweest, maar dan wel van een tweeling.

En natuurlijk was ik hier ook erg blij om. Het is niet de eenvoudigste taak voor een doula om de wensen die deze mensen hadden in deze situatie voor elkaar te krijgen. Maar met hulp van Pieter én de welwillendheid van de fijne gynaecologe was het helemaal in orde gekomen.

Willeke Klerks

De stille kracht van de doula

Veel van wat ik als doula teweeg breng is voor de buitenwereld niet zichtbaar. En dat maakt soms dat wat kritisch gekeken wordt naar de meerwaarde van de doula. Wat doet zij nu eigenlijk meer dan de hele tijd bij de bevalling zijn en wat hand- en spandiensten te verlenen? Ik zal een tipje van de sluier oplichten. De doula komt namelijk al in actie tijdens de zwangerschap.

Een voorbeeld. Ik kom in contact met een vrouw die voor het eerst zwanger is en opziet tegen de bevalling. Het gaat volgens haar heel pijnlijk zijn en voor de veiligheid gaat ze in het ziekenhuis bevallen heeft ze besloten. En dan maar hopen dat de ellende niet te lang duurt en te niet te heftig is. Na ons eerste gesprek kijkt ze heel anders tegen haar bevalling aan. Ze heeft vertrouwen gekregen in het verloop van de bevalling. En ze gaat thuis bevallen. Wat is er gebeurd in de twee uur dat we in gesprek waren? Ik heb haar onder andere uitgelegd hoe een lichaam werkt tijdens een bevalling en welke omstandigheden daarbij positief werken. In het kort komt het hier op neer:

Je baby zet de bevalling in gang. Door de druk van zijn hoofdje wordt de baarmoedermond, die nog potdicht zit, geprikkeld. Het hormoon oxytocine gaat aan het werk. Oxytocine zorgt er voor dat het hormoon prostaglandinen aangemaakt wordt. En die zorgt ervoor dat je weeën gaat krijgen. Weeën zijn het samentrekken van de spieren van je baarmoeder. Je baarmoedermond gaat zacht worden en op een gegeven moment gaat die openen. Als de vliezen breken, zakt het hoofdje van je baby nog steviger tegen de baarmoedermond. En dat levert steviger weeën op. Die heb je nodig om volledig open te gaan. Als de weeën heel krachtig worden, gaat je lichaam endorfine aanmaken. Dat is een morfine-achtige stof die de pijn verzacht. Je wordt high van jezelf. Het is een natuurlijke pijnstiller. Je lichaam zit slim in elkaar! Als je volledig ontsloten bent ( de beroemde 10 centimeter), veranderen de ontsluitingsweeën in persweeën. Je krijgt drang om te gaan poepen, om je kindje te helpen eruit te komen door mee te gaan drukken tijdens een perswee. En heel langzaam, millimeter voor millimeter zakt je baby door je vagina om uiteindelijk geboren te worden.

Oxytocine is dus een heel belangrijk hormoon tijdens je bevalling. Dat hormoon werkt het beste als jij vol vertrouwen en ontspannen bent. De natuur heeft het zo geregeld, dat je sneller, prettiger en gemakkelijker bevalt als jij je veilig voelt. Dan kun jij je ontspannen en de aanwijzingen van je lichaam volgen. De oxytocine kan dan goed stromen. Als je bang bent en stress ervaart, verkramp je. Het hormoon adrenaline wordt actief. En dat levert geen goede weeën op en de weeën die je hebt zijn pijnlijker. Daar raak je sneller uitgeput van en denkt het niet zelf te kunnen. De vraag naar pijnstilling en andere ingrepen neemt dan snel toe. Adrenaline vertraagt en bemoeilijkt dus de bevalling. De natuur heeft het mooi geregeld. Maak er gebruik van! Als jij je lichaam kan vertrouwen omdat je het snapt, kun je ook meer jezelf vertrouwen, dat je het kan. Op eigen kracht, zonder uitgeput te raken. Zelfs er van genieten en vol verwondering zijn, dat je dit allemaal doet. Ik herinner de zwangere altijd aan haar mogelijkheden om zelf haar kind geboren te laten worden.

Daarnaast wijs ik ze er op dat helpt het wanneer je tijdens je bevalling omringd bent door mensen die je kent en vertrouwt. Een doula is een vertrouwd persoon. Je hebt haar namelijk zelf uitgekozen. Je kent haar goed tegen de tijd dat je gaat bevallen. En je kunt er van op aan dat ze bij je bevalling is, een hele geruststelling. Ook in een bekende omgeving zijn, is belangrijk om ontspannen en vol vertrouwen te blijven. Thuis is bekender en vertrouwder dan een ziekenhuis.

Hoe het is afgelopen met de vrouw uit het voorbeeld? Zij is thuis bevallen, vlot en geheel zelfstandig. Niemand die haar zei wat ze moest doen. Niemand die aan haar kwam. Dat was ook niet nodig, want ze liet zien dat ze haar bevalling volledig in eigen hand had. En in no time gleed haar kind in haar armen. Ze is trots op zichzelf, heeft verbaasd gestaan over haar eigen kunnen tijdens het baren, voelde zich vrij om de houding aan te nemen die prettig voelde en geluid te maken dat er zomaar uitkwam. En ik, de doula? Ik was bij haar, in stilte. Deed “niks”, maar was haar grote steun. Ze voelde zich veilig en meer in haar kracht, alleen omdat ik er was. Dit is de stille kracht van de doula. Ontdek het zelf en gun jezelf de onvoorwaardelijke, bevestigende, veilige ondersteuning van je eigen doula.