Outside your comfort zone, that’s where the magic happens.

De commerciële kant van het doulavak is een gedeelte dat voor veel doula’s lastig is. Als doula ligt je kracht en je aandacht bij het ondersteunen van de zwangere en haar partner. Maar bij het hebben van een eigen bedrijf als doula hoort zeker ook die commerciële kant.

Als ik naar mezelf kijk dan spelen het schrijven van dit blog, een praatje houden voor een verloskundige kring, een interview in de krant of een voorlichtingspraatje in een ziekenhuis zich niet echt in mijn comfort zone af. Toch zijn het belangrijke dingen om te doen. Het geeft bekendheid aan het doulavak en laat de grote waarde ervan zien. Daarnaast, zeker niet onbelangrijk, groei je zelf ook door over je eigen drempels te stappen. Als je dan terug kijkt na een tijdje, zie je pas de grote sprong die je gemaakt hebt. En dat geeft een goed gevoel.

Zo is het eigenlijk ook een beetje bij een geboorte. Daar is het grootste aandachtspunt voor mij als doula, om het de moeder zo comfortabel mogelijk te maken op lichamelijk én emotioneel vlak bij deze gebeurtenis die zoveel verandert in haar leven. Alles wat zij nodig heeft om zich prettig te voelen gebruik ik daarbij. Wat belangrijk is tijdens een geboorte is dat het hormoon oxytocine rijkelijk vloeit. Over dit wonderlijke stofje alleen al zijn hele boeken geschreven en er is intensief onderzoek naar gedaan. Onmogelijk om dat hier allemaal te beschrijven maar wat mij steeds weer verbaast is dat juist dit stofje voor de haast magische sfeer zorgt die tijdens een geboorte kan ontstaan. Als de vrouw ontspannen kan blijven, zich veilig voelt en zich over durft te geven aan het ritme van haar lichaam en aan de weeën, zal ze oxytocine aanmaken, wat er vervolgens weer voor zorgt dat ze goede weeën heeft. Dat proces ondersteun je als doula op verschillende manieren.

Maar waar dit hormoon ook voor zorgt, is het enorme gevoel van verliefdheid en de grote verbondenheid die je voelt als je kindje geboren wordt. Terwijl zich iets enorms afspeelt in je lichaam dat echt al je aandacht opeist en dat kan razen als een storm, dan toch komt dat magische ogenblik. Dat moment waarop niets anders er meer toe doet, de wereld stil staat en je ademloos je kind in je armen houdt, precies op dát moment bereikt het oxytocineniveau een toppunt.

Uit recente onderzoeken blijkt ook dat dit stofje invloed heeft op hoe je je later in je leven met anderen verbindt en relaties aangaat. Er is nog veel wat niet algemeen bekend is over de invloed van dat hoge oxytocineniveau tijdens onze geboorte. ( Voor wie daar meer over wil weten kan het boek “The Hormone of Closeness: the Role of Oxytocin in Relationships van Dr. Kerstin Uvnas Moberg lezen.)

Het is bekend dat bij personen die gedurende het hele proces van bevallen onafgebroken bij de barende vrouw blijven, ook het oxytocineniveau stijgt. Hoe bijzonder is dat?! Ik merk dat zelf doordat ik na een geboorte nog dagen op wolkjes loop, niets kan onthouden en vergeetachtig ben, dingen uit mijn handen laat vallen, maar vooral merk ik het aan het gevoel dat ik van de hele wereld hou. In die “roes” kan ik me niet voorstellen dat ik ooit nog ruzie zal hebben of een nare opmerking zal maken en alles heeft een gouden glans. Waar gaat dat gevoel heen na een aantal dagen? Waar blijft dat? Zo mooi geregeld door de natuur maar wat zou het prachtig zijn als dat gevoel niet weg zou ebben en we dat altijd konden behouden. Ik geloof dat de wereld er dan heel anders zou uit zien… 

Liefs Marlies.  

www.doulapraktijkgorinchem.nl

Keuzevrijheid bij de bevalling in gevaar!

Misschien heb je het artikel in de krant gelezen: de Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft drie verloskundigen voor de tuchtrechter gedaagd. Zij zouden onverantwoorde zorg hebben verleend aan barende vrouwen en buiten hun boekje zijn gegaan in hun verantwoordelijkheden. De uitspraak in deze zaak is van groot belang, want de keuzevrijheid van vrouwen over hoe & waar zij willen bevallen is ook in ons land in gevaar!

Wat is er gebeurd?
De drie verloskundigen hebben een stuitbevalling en twee keer een tweeling-geboorte bij mensen thuis begeleid. Volgens de richtlijnen kunnen deze bevallingen het beste in het ziekenhuis plaatsvinden, onder verantwoordelijkheid van de gynaecoloog, vanwege de verhoogde kans op complicaties. De aanstaande ouders die dit betrof waren door de verloskundigen goed geïnformeerd over mogelijke risico’s en hadden zélf de keus gemaakt om niet in het ziekenhuis te bevallen, maar thuis. De verloskundigen vonden het hun plicht om ook deze ouders hulp te bieden en hen niet in de steek te laten bij hun keus.

Het recht van de vrouw?
Mag je bevallen waar je wilt of moet je je conformeren aan de richtlijnen die zijn opgesteld tussen de beroepsgroepen (verloskundigen en gynaecologen) onderling? Het antwoord is klip en klaar: het is een mensenrecht van de vrouw om te beslissen hoe, waar en met wie zij bevalt. Waar gaan we naartoe wanneer een niet opgevolgde richtlijn leidt tot een zaak bij de tuchtrechter? Een richtlijn is immers geen wet. Een richtlijn is niets meer of minder dan een aanwijzing over het gedrag dat het beste gevolgd kan worden. Inherent hieraan is dat je een dergelijk aanwijzing ook naast je neer mag leggen. Het verheffen van een richtlijn tot wet is in strijd met het recht en zal een ontwikkeling in gang zetten die veel verder gaat dan je nu misschien kunt vermoeden. Er zijn namelijk heel veel richtlijnen in omloop en wanneer die ‘wet’ worden, zullen tijdens de zwangerschap en bevalling veel vrouwen gedwongen worden een voorgestelde behandeling te ondergaan waar zij nú nog een keuze hebben.

Waar ligt de grens?
De keuzevrijheid voor vrouwen is bij een bevalling met een medische indicatie nu al bijzonder beperkt. Onder de noemer ‘richtlijn’ en ‘ziekenhuisprotocol’ schikken veel vrouwen zich in voorgestelde behandelingen en interventies waarin zij feitelijk een keuze hebben. Die keus wordt alleen niet als zodanig benoemd. Neem als voorbeeld de oxytocine-injectie die in ziekenhuizen vrijwel standaard wordt gegeven aan een vrouw direct na de bevalling. Op die manier wordt de geboorte van de placenta gestimuleerd, zonder dat daar altijd een medische reden voor is. De vrouw wordt niet om toestemming gevraagd, terwijl zij die feitelijk wél dient te geven. Er wordt immers iets geïnjecteerd in haar lichaam.

Nogmaals: waar ligt de grens?
Op dit moment vindt een groot percentage bevallingen van eerste kindjes plaats in het ziekenhuis, met een medische indicatie. Met de regelmaat van de klok gaan er stemmen op om als richtlijn te gaan aannemen dat deze bevallingen onder gynaecologische verantwoordelijkheid plaatsvinden. Let wel; dit is nog niet aan de hand, maar op het moment dat dit wel de richtlijn wordt, dan houdt dat dus feitelijk in dat je in het ziekenhuis moet bevallen van je eerste kind. De richtlijn is immers 'eigenlijk' een wet. En de verloskundige die het dan toch nog in haar hoofd haalt om een eerste bevalling thuis te begeleiden wordt voor de tuchtraad gedaagd zoals de drie verloskundigen nu. Met dat in het achterhoofd durf ik met zeker te stellen dat onze keuzevrijheid in gevaar is!

En het recht van het ongeboren kind?
Ouders kunnen wel graag willen bevallen wáár, met wie en op wat voor manier zij willen, maar wat als daarmee het risico voor letsel aan hun ongeboren kindje toeneemt? Het ongeboren kind heeft toch recht op een zo goed mogelijke start? In ieders ogen zal het antwoord op deze vraag 'JA' zijn. Maar je kunt je daarbij afvragen wat in het belang van het kind is. Wie verwoordt nu eigenlijk de stem van het kind in dit stadium? Ik betwijfel in hoge mate of de beste start voor een kind een zwaar gemedicaliseerde ziekenhuisbevalling is, waarbij tijdsdruk en protocollen een grote rol spelen en het respect voor de wensen van de barende veel minder van belang is.

Als we in de huidige situatie geen tegengas geven, maar meegaan in de richtlijnen zoals die er nu liggen, wie beslist er dan eigenlijk over de rechten het ongeboren kind? Niet de ouders, maar degenen die de richtlijnen hebben opgesteld. Zíj eigenen zich de stem van het ongeboren kind toe en lopen daarbij genadeloos heen over hen die bij dit alles centraal horen te staan: de ouders zelf.

Willeke Klerks,
doula & cursusleidster Samen Bevallen
Haarlem

NOTE: In Hongarije is verloskundige Ágnes Geréb gestraft en uit haar beroep gezet vanwege het begeleiden van thuisbevallingen. In Hongarije is in het ziekenhuis bevallen de richtlijn.

Kijk voor meer informatie over dit onderwerp ook eens op www.geboortebeweging.nl

Wat als...

Je zorgen maken tijdens de zwangerschap: herkenbaar? Een eindeloze serie wat-als-vragen proberen vrouwen, liefst ’s nachts, zelf te beantwoorden. Het lijkt zo fijn om vooraf alles al te hebben uitgedacht. Als iets zich daar echter NIET voor leent, dan is het wel een bevalling! De meeste kindjes houden zich namelijk helemaal niet aan plan A, en liefst ook niet aan plan B. Bevallingen laten zich nu eenmaal niet plannen. 
Wat is het dan fijn om even te kunnen sparren met je doula!

Wat als de bevalling niet op tijd begint?

Weet dat slechts 5% van alle vrouwen op hun uitgerekende datum bevalt. Als jij dus eerder of later bevalt, betekent dat niet meer of minder dan dat jij bij die 95% hoort die het allemaal ook zo doen. Precies op tijd varieert van drie weken voor de uitgerekende datum tot twee weken daarna. Ik weet inmiddels dat kindjes vrijwel zonder uitzondering een heel handig moment kiezen om geboren te willen worden. Waarschijnlijk omdat ze voelen dat jij dan ook lekker ontspannen bent!

Wat als ik niet weet of het wel echt is begonnen?

Irritant hè, hoe iedereen altijd zegt dat je weeën heus wel zult herkennen zodra ze zijn begonnen. Alsof je daar wat aan hebt! Mijn lievelingstip is om dan lekker lang en lekker heet te gaan douchen. Ofwel ontspant het warme water zo, dat alles stopt. Ofwel ontspant het zo, dat alles vol doorzet. Hoe dan ook, jij bent daarna heerlijk ontspannen en weet bovendien waar je aan toe bent!

Wat als ik moet poepen tijdens de bevalling?

Het kind komt langs jouw darmkanaal en zal jou zodoende mogelijk wat ontlasting eruit laten persen. Maar het mooie van Moeder Natuur is dat ze heeft bedacht dat bevallingen vaak beginnen met een grote boodschap, gewoon privé, keurig op de wc. Wat er tijdens de bevalling eventueel nog moet worden geloosd is dus vaak miniem. Alle zorgverleners betrokken bij jouw bevalling kijken hier niet van op. Als we dat wel zouden doen, dan hadden we een ander vak moeten kiezen!

Wat als ik heel erg ga schelden of schreeuwen?

Iedereen kent wel een film met zo’n hysterische bevallings-scene, waarbij de partner helemaal stijf gescholden wordt. Je lacht er om, maar stiekem hoop je toch vooral dat je straks niet ook ineens zo uit je dak zal gaan tijdens de bevalling. Mijn ervaring is dat vrouwen enkel hoeven te schreeuwen als ze niet gehoord worden of zich niet gehoord voelen.

Wat als ik niet meteen van mijn kindje hou?

Het hele ontstaan van je kind is een delicaat samenspel van allerlei hormonen. Tijdens de bevalling is vooral het hormoon oxytocine rijkelijk aanwezig. Dit hormoon zorgt ervoor dat vrouwen een enorm geluksgevoel ervaren meteen na de geboorte en smoorverliefd worden op hun eigen kind. Ik beaam dan altijd heel stellig dat er inderdaad geen enkel ander kind net zo mooi, lief en goed gelukt is. Die oxytocine die rond zo’n kraambed waart, pik ik als doula namelijk ook graag op!

Wat als, wat als, wat als…?

Een doula beantwoordt al je vragen en kan je helpen concentreren op hoe je WEL zou willen bevallen. Immers: je zorgen maken is de verkeerde kant op fantaseren!

Ik stond erbij

De partner wel of niet bij de bevalling?

Gisteren stond een artikel in De Telegraaf met als titel: 'Vaders weren tijdens de bevalling'[1]. Een blogpost is te kort om op alle aspecten in te gaan; toch waag ik me aan een begin… Misschien komt er een (zinderende) discussie op gang.

De titel[2] van deze blog geeft een wat cliché beeld van hoe de (mannelijke) partner gezien wordt bij de bevalling: als iemand die 'erbij staat', niet goed wetend wat er van hem wordt verwacht, en wat hij kan doen. Michel Odent, bekend van zijn baanbrekend werk voor de waterbevalling en hands-off bevalling, stelt: "De aanwezigheid van een nerveuze partner zou een vrouw namelijk gespannen kunnen maken en daardoor de productie van oxytocine, een hormoon dat het bevallingsproces bevordert, kunnen vertragen. Dit zorgt ervoor dat vrouwen sneller op de operatietafel belanden." Als we ervan uitgaan dat stress besmettelijk is, en dat het bevallingsproces ook voor de partner heel spannend kan zijn, dan zou dit zeker waar kunnen zijn[3]. Een tijdje neigde ik in de richting van Odent's uitspraak. Ik zag soms ook de spanning en onzekerheid van de vaders, en probeerde ze daarin te steunen. Het was me ook duidelijk dat het invloed had op hun barende vrouw. Een enkele keer heb ik er zelfs aan getwijfeld of het wel 'goed' was dat de partner erbij was. Ik deed m'n best - 'de doula is er ook voor de partner' zoals ik zelf ook vaak gezegd heb. Of ik er altijd in slaagde, ik weet het niet zeker.

Tot ik bij de laatste bevallingen opmerkelijk rustige vaders zag. En dat waren niet allemaal vaders die ook in het dagelijks leven de rust zelve zijn… Toen ik daarover achteraf iets zei, zeiden de vaders nagenoeg hetzelfde: 'Ik zag dat mijn partner het goed maakte, dus voelde ik mij ook rustig.' Dat zette mijn wereld op z'n kop: de moeder die goed[4] in haar bevalling zit, maakt dat haar partner geen stress ervaart! En daardoor kon zij zich nog meer ontspannen, omdat ze zich zo gesteund voelde.

Hoe kwam het dan, dat de vrouw goed in haar bevalling kwam, ook in het bijzijn van haar (in aanvang misschien zenuwachtige) man? Gedeeltelijk kon ik het uitleggen door de 'traditionele' doula-rol: het aanwezig zijn, de rust, de bevestiging dat wat zich voordoet normaal is, waardoor de vrouw en ook haar partner zich kunnen ontspannen. Maar toch, dat bevredigde me niet helemaal. Was er in de voorbereiding iets anders gegaan? Of tijdens de bevalling? Kon ik overeenkomsten ontdekken?

Als ik terugkijk, was er bij al deze stellen een moment in de zwangerschap dat er een conflict of dieper verschil van mening was, dat naar elkaar toe werd uitgesproken - echt in alle eerlijkheid, zonder eromheen te draaien. Een aantal keer in mijn bijzijn; ik bleef dan in mijn doula-rol: 'holding the space', vooral luisterend, soms een vraag stellend, en heb op momenten geholpen de communicatie helderder te krijgen. In de tijd erna zag ik dat dit proces de partners dichter naar elkaar toe had gebracht. Kan het zo zijn dat doordat de vrouwen hun gevoelens, gedachtes, angsten, hoop en behoeftes hadden gedeeld met hun partner, en vice versa (essentieel!) dat er een bepaalde intimiteit en begrip waren ontstaan, die er daarvoor niet waren? Waardoor zij allebei zich al voorafgaand aan de bevalling meer begrepen en gezien voelden? Dat dit een bodem had gelegd voor een ontspanning in de relatie, die de partners ten goede kwam tijdens de bevalling (en zeker ook in de periode erna!)?

Voorlopig houd ik dit als werkhypothese aan: 'de aanwezigheid van de vader tijdens de bevalling komt de moeder ten goede als voorafgaand aan de bevalling beide partners zich gezien en gehoord voelen in hun behoeften en angsten, en zich door de ander gesteund en gewaardeerd voelen.' Mocht mijn inzicht veranderen, dan kom ik op dit onderwerp terug.

Ik ben benieuwd naar jullie gedachtes en ervaringen!

Joyce
www.embracingbirth.nl

[1] http://www.telegraaf.nl/vrouw/ouder_kind/21486449/___Vaders_weren_bij_bevalling___.html, en het nieuwsartikel waar het op gebaseerd is: http://news.bbc.co.uk/2/hi/8377099.stm
Een post van iemand die vindt dat de vader erbij moet zijn: http://www.telegraph.co.uk/women/mother-tongue/9936276/A-father-belongs-in-the-delivery-room.html en iemand die vindt van niet: http://www.telegraph.co.uk/women/mother-tongue/9936269/Keep-Daddy-out-of-the-delivery-room.html

[2]De titel verwijst naar de korte film 'Ik stond erbij' over vaders tijdens de bevalling: https://ikstonderbij.nl

[3] Of Odent alleen mannelijke partners bedoelt, of ook vrouwelijke, dat weet ik zo gauw niet. Ik houd het er even op dat hij het over vaders heeft, omdat een man niet de biologische imprint heeft dat zijn lijf zou weten hoe het moet bevallen (hoewel… hij is natuurlijk wel zelf ooit geboren). Enfin, ik houd het even 'op de vader'.

[4] goed, in de zin van: in zichzelf gekeerd, haar weeën opvangend op haar manier, niet afgeleid.

Het lijkt me gewoon fijn

Er zijn allerlei denkbare redenen om een doula bij je bevalling te willen hebben. Maar sommige vrouwen hebben niet eens een reden nodig…

“Het lijkt me gewoon fijn!”, vertelt ze me stralend tijdens ons kennismakingsgesprek. “Ik zie niet tegen de bevalling op. En ik ben er ook van overtuigd dat mijn man er vol voor me zal kunnen zijn. Maar het lijkt me gewoon fijn als jij er dan ook bij zou willen zijn!”

De zwangerschap verloopt zonder noemenswaardige klachten en de bevalling is precies op haar uitgerekende datum. Ze laat me ’s ochtends weten dat het is begonnen, maar verzekert me dat ik echt niet meteen haar kant op hoef te komen. Liever verliest ze zichzelf nog een paar uurtjes in het boek waar ze net zo heerlijk in zit.

Pas laat op de avond laat ze weer van zich horen. De weeën zijn goed op gang, maar verder gaat het nog steeds allemaal prima. Ze wil het nog een uurtje aanzien, en daarna zal ze me laten weten of ik moet komen.

Ik laat me naar bed sturen door mijn gezin (ieder uurtje slapen helpt), maar draai me op de trap alweer om. Noem het maar doula-intuïtie, maar ik wil erheen. Met mijn tas, sleutels, geboorteplan, appel en flesje water onder mijn arm, hoor ik mijn telefoon opnieuw gaan: Of ik toch maar nu wil komen? “Ik ben al onderweg!”, antwoord ik vrolijk.

Tegelijkertijd met de (zwangere!) verloskundige kom ik aan bij het enige verlichte huis van de straat. Ze blijkt al 7 centimeter ontsluiting te hebben! De verloskundige heeft nog nooit samen gewerkt met een doula en twijfelt even over de verdere gang van zaken. “Normaal zou ik nu blijven, maar je hebt al een doula, dus zullen we afspreken dat ik terug ga naar de praktijk en dat jij me belt als je me nodig hebt?” “Hoe meer vrouwenenergie, hoe beter!”, moedig ik aan. “Ja, dus blijf alsjeblieft!”, vult zij aan. “Graag!”, antwoordt de verloskundige blij.

We helpen haar in bad, dimmen het licht en luisteren hoe diep ze mee ademt met iedere wee. Deze rust is prachtig. Ondertussen vertelt hij zachtjes hun verhaal. Dat ze al zo lang van elkaar houden. Dat hun kinderwens jaren duurde om te worden vervuld. Dat hij zo trots is op haar. De badkamer is lekker warm, en dat komt vooral door zoveel liefde.

De verloskundige beaamt dat dit kindje klaar is om te worden geboren. Hij masseert, zij perst en wij stralen vertrouwen uit: meer is er niet nodig om een prachtig jongetje de wereld in te laten glijden.

Ze verhuizen met z’n drietjes naar het grote bed om elkaar uitgebreid te bewonderen en te besnuffelen. Zij baart de placenta, hij zet de camera op een statief, en wij maken ons uit de voeten. Nu is het tijd voor kersverse familie-energie.

Beneden vertrouwt de verloskundige me toe: “Wat een mooie bevalling. Ik hoop nog heel vaak zo met je te kunnen samenwerken.” Dat lijkt mij nou ook gewoon fijn!

De stille kracht van de doula

Veel van wat ik als doula teweeg breng is voor de buitenwereld niet zichtbaar. En dat maakt soms dat wat kritisch gekeken wordt naar de meerwaarde van de doula. Wat doet zij nu eigenlijk meer dan de hele tijd bij de bevalling zijn en wat hand- en spandiensten te verlenen? Ik zal een tipje van de sluier oplichten. De doula komt namelijk al in actie tijdens de zwangerschap.

Een voorbeeld. Ik kom in contact met een vrouw die voor het eerst zwanger is en opziet tegen de bevalling. Het gaat volgens haar heel pijnlijk zijn en voor de veiligheid gaat ze in het ziekenhuis bevallen heeft ze besloten. En dan maar hopen dat de ellende niet te lang duurt en te niet te heftig is. Na ons eerste gesprek kijkt ze heel anders tegen haar bevalling aan. Ze heeft vertrouwen gekregen in het verloop van de bevalling. En ze gaat thuis bevallen. Wat is er gebeurd in de twee uur dat we in gesprek waren? Ik heb haar onder andere uitgelegd hoe een lichaam werkt tijdens een bevalling en welke omstandigheden daarbij positief werken. In het kort komt het hier op neer:

Je baby zet de bevalling in gang. Door de druk van zijn hoofdje wordt de baarmoedermond, die nog potdicht zit, geprikkeld. Het hormoon oxytocine gaat aan het werk. Oxytocine zorgt er voor dat het hormoon prostaglandinen aangemaakt wordt. En die zorgt ervoor dat je weeën gaat krijgen. Weeën zijn het samentrekken van de spieren van je baarmoeder. Je baarmoedermond gaat zacht worden en op een gegeven moment gaat die openen. Als de vliezen breken, zakt het hoofdje van je baby nog steviger tegen de baarmoedermond. En dat levert steviger weeën op. Die heb je nodig om volledig open te gaan. Als de weeën heel krachtig worden, gaat je lichaam endorfine aanmaken. Dat is een morfine-achtige stof die de pijn verzacht. Je wordt high van jezelf. Het is een natuurlijke pijnstiller. Je lichaam zit slim in elkaar! Als je volledig ontsloten bent ( de beroemde 10 centimeter), veranderen de ontsluitingsweeën in persweeën. Je krijgt drang om te gaan poepen, om je kindje te helpen eruit te komen door mee te gaan drukken tijdens een perswee. En heel langzaam, millimeter voor millimeter zakt je baby door je vagina om uiteindelijk geboren te worden.

Oxytocine is dus een heel belangrijk hormoon tijdens je bevalling. Dat hormoon werkt het beste als jij vol vertrouwen en ontspannen bent. De natuur heeft het zo geregeld, dat je sneller, prettiger en gemakkelijker bevalt als jij je veilig voelt. Dan kun jij je ontspannen en de aanwijzingen van je lichaam volgen. De oxytocine kan dan goed stromen. Als je bang bent en stress ervaart, verkramp je. Het hormoon adrenaline wordt actief. En dat levert geen goede weeën op en de weeën die je hebt zijn pijnlijker. Daar raak je sneller uitgeput van en denkt het niet zelf te kunnen. De vraag naar pijnstilling en andere ingrepen neemt dan snel toe. Adrenaline vertraagt en bemoeilijkt dus de bevalling. De natuur heeft het mooi geregeld. Maak er gebruik van! Als jij je lichaam kan vertrouwen omdat je het snapt, kun je ook meer jezelf vertrouwen, dat je het kan. Op eigen kracht, zonder uitgeput te raken. Zelfs er van genieten en vol verwondering zijn, dat je dit allemaal doet. Ik herinner de zwangere altijd aan haar mogelijkheden om zelf haar kind geboren te laten worden.

Daarnaast wijs ik ze er op dat helpt het wanneer je tijdens je bevalling omringd bent door mensen die je kent en vertrouwt. Een doula is een vertrouwd persoon. Je hebt haar namelijk zelf uitgekozen. Je kent haar goed tegen de tijd dat je gaat bevallen. En je kunt er van op aan dat ze bij je bevalling is, een hele geruststelling. Ook in een bekende omgeving zijn, is belangrijk om ontspannen en vol vertrouwen te blijven. Thuis is bekender en vertrouwder dan een ziekenhuis.

Hoe het is afgelopen met de vrouw uit het voorbeeld? Zij is thuis bevallen, vlot en geheel zelfstandig. Niemand die haar zei wat ze moest doen. Niemand die aan haar kwam. Dat was ook niet nodig, want ze liet zien dat ze haar bevalling volledig in eigen hand had. En in no time gleed haar kind in haar armen. Ze is trots op zichzelf, heeft verbaasd gestaan over haar eigen kunnen tijdens het baren, voelde zich vrij om de houding aan te nemen die prettig voelde en geluid te maken dat er zomaar uitkwam. En ik, de doula? Ik was bij haar, in stilte. Deed “niks”, maar was haar grote steun. Ze voelde zich veilig en meer in haar kracht, alleen omdat ik er was. Dit is de stille kracht van de doula. Ontdek het zelf en gun jezelf de onvoorwaardelijke, bevestigende, veilige ondersteuning van je eigen doula.

Een doula wordt geboren

Vaak krijg ik van cliënten de vraag hoe ik ertoe gekomen ben om doula te worden. Nu ik voor het doulablog mijn eerste stukje ging schrijven, en erachter kwam dat het precies vijf jaar geleden is dat ik voor het eerst een vrouw steunde in haar bevalling, leek dat me een goed startpunt voor mijn blog-avontuur. 

Ter achtergrondinformatie: ik geef sinds 2001 yoga, zwangerschapsyoga, –begeleiding en –massage; voordat ik doula werd, was ik dus al langer bezig met zwangeren, hun partners en baby'tjes.

25 februari 2008. Mijn goede vriendin, ze is van Indiase afkomst, belt me ‘s ochtends om 7 uur wakker - het is voorjaarsvakantie. Ik had namelijk aangeboden om te tolken in het ziekenhuis. Mijn vriendin en haar man hadden niet de indruk gekregen dat ze in het ziekenhuis heel comfortabel waren met het Engels. (Dat is wel echt zo’n Nederlands ding: zéggen dat je Engels spreekt, maar als het erop aan komt, is het toch een stuk lastiger, zeker als het over emotionele en intieme dingen gaat als bevallen). Ik ben blij dat ze m’n aanbod heeft aangenomen. Ik douche en neem een taxi; 50 minuten later ben ik in het ziekenhuis. De weeën zijn ‘niet sterk genoeg’ en ze moet aan de oxytocine; we onderhandelen of ze wat meer tijd kan krijgen, en ik masseer haar voeten met essentiële oliën en stimuleer de geëigende drukpunten op voet, been en hand. En jawel, de weeën worden regelmatiger en sterker. Maar voordat het echt door kan zetten, en vóór de afgesproken 45 minuten, is daar ineens een andere verloskundige die voortvarend de boel overneemt: ‘we gaan nu de oxytocine inbrengen en naar een andere verloskamer, want hier is geen ruimte genoeg voor als er plotseling iets nodig is’. Zo gezegd zo gedaan. En wel heel voortvarend; al gauw heeft ze volledige ontsluiting, en is haar baarmoeder in een kramp. Haar man is wit weggetrokken en kan de pijn bij zijn vrouw bijna niet meer aanzien. Als ik hem aanmoedig om even buiten de verloskamer op adem te komen, neemt hij dat dankbaar aan. Daarna komt hij af en aan de kamer binnen, is aanwezig zoveel hij kan. (Er zijn grote culturele verschillen tussen Nederland en India; daar is bevallen echt nog een vrouwenaangelegenheid; mondjesmaat is dat nu heel langzaam aan het veranderen. Voor veel Indiase mannen (aangezien ik er met een getrouwd ben, durf ik dit zo te stellen) is het idee om bij de bevalling te zijn al behoorlijk overweldigend.)

Ik sta naast mijn vriendin, houd haar hand vast, onze ogen in elkaar ‘gelocked’, en bij die continue kramp in haar baarmoeder, waar de verloskundige maar blijft coachen, ‘persen, ja nog een beetje, duwen, mond dicht, kin op de borst, duwen, dúwen’, is er een grote verbinding, zusterschap, een herkennen van het ongelofelijke geweld (want dat was het in dit geval, het was voorbij enige omschrijving van intensiteit of pijn, het was een orkaan, ontstoken door de bijstimulatie), en toch, de vastbeslotenheid om er dóórheen te gaan. Samen.

Het heeft me in mijn voegen geschud.

Misschien omdát het zo geweldadig was. Dat het enige wat een vrouw dan kan steunen, is de steun van een andere vrouw, die in haar cellen wéét van die diepe pijn, die niet te beschrijven is. Alsof je sterft. En daarin aanwezig te kunnen zijn zonder medelijden, maar met compassie. In die storm werden zowel een kind, moeder en vader, als een doula geboren. Ik ben jullie eeuwig dankbaar, dat ik bij jullie mocht zijn in dat ontzagwekkende moment. Ik ben voor altijd dankbaar dat in deze momenten van diepe, intense pijn, ik de kracht mocht zien die in elke vrouw ligt, en dat ik die plek tezelfdertijd in mijzelf vond, en daarin mijn roeping.

Joyce

Toevoeging:
Voor de niet-doula’s/vroedvrouwen die deze blog lezen: even voor de duidelijkheid, dit is geen doorsnee bevalling; door (te snelle) bijstimulatie met oxytocine (d.m.v. infuus in hand of arm) raakte de baarmoeder in een permanente kramp (= hyperstimulatie over overstimulatie). Wanneer dit gebeurt, heeft de vrouw geen gevoel meer wanneer er een perswee is (want het voelt aan als één continue wee), is ze volledig de controle/focus kwijt, heeft veel pijn, en kan niet meer in verbinding zijn met wat er binnen in haar gebeurt. Dit is anders dan weeën die heftig zijn, omdat daar (meestal, behalve bij een weeënstorm) pauzes tussen zitten waarin ze op adem kan komen en weer bij zichzelf kan komen.

Oxytocine is een hormoon dat normaliter door het lichaam zelf wordt aangemaakt, o.a. in de hersenen. De lichaamseigen oxytocine wordt pulserend afgegeven (er is geen continue toediening), waardoor het lichaam tijd heeft om te reageren (de baarmoeder heeft rust tussen de weeën door, de placenta krijgt voldoende zuurstof tussen de weeën door, en de hersenen hebben de tijd om endorfines (lichaamseigen opiaten) aan te maken, waardoor het pijngevoel wordt verzacht of helemaal verdwijnt). Wanneer de oxytocine van buitenaf wordt toegediend, komt het hormoon direct in de bloedbaan, daardoor worden er minder/geen endorfines aangemaakt. Ook is de toediening continu in tegenstelling tot pulserend, waardoor de kans op hyperstimulatie van de baarmoeder ontstaat. Je ziet dat hierdoor bij bijstimulatie (en inleiding) de vraag naar pijnstilling toeneemt.

Het stimuleren van specifieke drukpunten (acupressuurpunten) kan de baarmoeder laten samentrekken, waardoor de weeën sterker kunnen worden. In het geval van mijn vriendin leek het aan te slaan (de weeën kwamen frequenter en werden intenser), maar we hadden niet voldoende tijd om dat te 'toetsen'. (Achteraf gezien, met de kennis die ik nu heb, kan het natuurlijk ook zijn dat mijn aanwezigheid haar rust gaf, waardoor de weeën weer op gang konden komen...).