Rust

Eventjes slapen tijdens je bevalling. Dat is waarschijnlijk niet het eerste beeld dat bij je opkomt als je je afvraagt hoe de bevalling nou toch zal gaan. Het strookt immers vast niet met de meeste bevallingsverhalen die jou tot nog toe ter ore zijn gekomen. En daarom staat het mogelijk ook (nog) niet genoteerd als een van je wensen op je bevallingsplan.

En toch kan het: eventjes slapen tijdens je bevalling. Sterker nog: het moet!

Je hoeft namelijk niet meteen te gaan klokken zodra de weeën zijn begonnen. Dat is echt hartstikke zonde van de energie, en jaagt enkel het adrenalinepeil omhoog (hetgeen het baringsproces allesbehalve stimuleert). Probeer dus liever nog even wat te slapen of anders in ieder geval nog wat te rusten. Vanuit rust kan je lichaam zich immers het allerbest voorbereiden op de bevalling die nog komen gaat. En een goede start is daarbij echt het halve werk.

En als de bevalling daarna in volle gang is, dan komt er vaak een moment dat de weeën het eventjes lijken af te laten weten. Niets is minder waar. Het proces is niet gestagneerd, maar pauzeert juist even om daarna met hernieuwde kracht de eindsprint in te kunnen zetten. Precies zo heeft Moedertje Natuur het voor je bedacht! Daar moet je dus vooral van weten te genieten (in plaats van je er zorgen over te maken of je weeën-opwekkers aan te laten praten). In het Engels heet dit niet voor niets de “rest and be thankful phase”. Geef jezelf er maar aan over en val gerust even in slaap. Even heerlijk uitrusten van wat je lijf al heeft gepresteerd tot nog toe. Even één zijn met de stilte voordat je over een poosje ineens met een kersvers kindje in je armen ligt.

Een van mijn taken als doula is om ervoor te zorgen dat (aanstaande) ouders ook tijdens het baringsproces hun rust blijven nemen. En als ik ergens trots op ben, dan is het wel op het feit dat het me tot nog toe vrijwel altijd is gelukt om ‘mijn’ koppels inderdaad even lekker in te stoppen. Even de oogjes dicht en de snaveltjes toe, niet alleen de mama’s, maar ook de papa’s!
Lucebert bemerkte niet voor niets: “Rust is het geheim van de strijders”.

Een doula wordt geboren

Vaak krijg ik van cliënten de vraag hoe ik ertoe gekomen ben om doula te worden. Nu ik voor het doulablog mijn eerste stukje ging schrijven, en erachter kwam dat het precies vijf jaar geleden is dat ik voor het eerst een vrouw steunde in haar bevalling, leek dat me een goed startpunt voor mijn blog-avontuur. 

Ter achtergrondinformatie: ik geef sinds 2001 yoga, zwangerschapsyoga, –begeleiding en –massage; voordat ik doula werd, was ik dus al langer bezig met zwangeren, hun partners en baby'tjes.

25 februari 2008. Mijn goede vriendin, ze is van Indiase afkomst, belt me ‘s ochtends om 7 uur wakker - het is voorjaarsvakantie. Ik had namelijk aangeboden om te tolken in het ziekenhuis. Mijn vriendin en haar man hadden niet de indruk gekregen dat ze in het ziekenhuis heel comfortabel waren met het Engels. (Dat is wel echt zo’n Nederlands ding: zéggen dat je Engels spreekt, maar als het erop aan komt, is het toch een stuk lastiger, zeker als het over emotionele en intieme dingen gaat als bevallen). Ik ben blij dat ze m’n aanbod heeft aangenomen. Ik douche en neem een taxi; 50 minuten later ben ik in het ziekenhuis. De weeën zijn ‘niet sterk genoeg’ en ze moet aan de oxytocine; we onderhandelen of ze wat meer tijd kan krijgen, en ik masseer haar voeten met essentiële oliën en stimuleer de geëigende drukpunten op voet, been en hand. En jawel, de weeën worden regelmatiger en sterker. Maar voordat het echt door kan zetten, en vóór de afgesproken 45 minuten, is daar ineens een andere verloskundige die voortvarend de boel overneemt: ‘we gaan nu de oxytocine inbrengen en naar een andere verloskamer, want hier is geen ruimte genoeg voor als er plotseling iets nodig is’. Zo gezegd zo gedaan. En wel heel voortvarend; al gauw heeft ze volledige ontsluiting, en is haar baarmoeder in een kramp. Haar man is wit weggetrokken en kan de pijn bij zijn vrouw bijna niet meer aanzien. Als ik hem aanmoedig om even buiten de verloskamer op adem te komen, neemt hij dat dankbaar aan. Daarna komt hij af en aan de kamer binnen, is aanwezig zoveel hij kan. (Er zijn grote culturele verschillen tussen Nederland en India; daar is bevallen echt nog een vrouwenaangelegenheid; mondjesmaat is dat nu heel langzaam aan het veranderen. Voor veel Indiase mannen (aangezien ik er met een getrouwd ben, durf ik dit zo te stellen) is het idee om bij de bevalling te zijn al behoorlijk overweldigend.)

Ik sta naast mijn vriendin, houd haar hand vast, onze ogen in elkaar ‘gelocked’, en bij die continue kramp in haar baarmoeder, waar de verloskundige maar blijft coachen, ‘persen, ja nog een beetje, duwen, mond dicht, kin op de borst, duwen, dúwen’, is er een grote verbinding, zusterschap, een herkennen van het ongelofelijke geweld (want dat was het in dit geval, het was voorbij enige omschrijving van intensiteit of pijn, het was een orkaan, ontstoken door de bijstimulatie), en toch, de vastbeslotenheid om er dóórheen te gaan. Samen.

Het heeft me in mijn voegen geschud.

Misschien omdát het zo geweldadig was. Dat het enige wat een vrouw dan kan steunen, is de steun van een andere vrouw, die in haar cellen wéét van die diepe pijn, die niet te beschrijven is. Alsof je sterft. En daarin aanwezig te kunnen zijn zonder medelijden, maar met compassie. In die storm werden zowel een kind, moeder en vader, als een doula geboren. Ik ben jullie eeuwig dankbaar, dat ik bij jullie mocht zijn in dat ontzagwekkende moment. Ik ben voor altijd dankbaar dat in deze momenten van diepe, intense pijn, ik de kracht mocht zien die in elke vrouw ligt, en dat ik die plek tezelfdertijd in mijzelf vond, en daarin mijn roeping.

Joyce

Toevoeging:
Voor de niet-doula’s/vroedvrouwen die deze blog lezen: even voor de duidelijkheid, dit is geen doorsnee bevalling; door (te snelle) bijstimulatie met oxytocine (d.m.v. infuus in hand of arm) raakte de baarmoeder in een permanente kramp (= hyperstimulatie over overstimulatie). Wanneer dit gebeurt, heeft de vrouw geen gevoel meer wanneer er een perswee is (want het voelt aan als één continue wee), is ze volledig de controle/focus kwijt, heeft veel pijn, en kan niet meer in verbinding zijn met wat er binnen in haar gebeurt. Dit is anders dan weeën die heftig zijn, omdat daar (meestal, behalve bij een weeënstorm) pauzes tussen zitten waarin ze op adem kan komen en weer bij zichzelf kan komen.

Oxytocine is een hormoon dat normaliter door het lichaam zelf wordt aangemaakt, o.a. in de hersenen. De lichaamseigen oxytocine wordt pulserend afgegeven (er is geen continue toediening), waardoor het lichaam tijd heeft om te reageren (de baarmoeder heeft rust tussen de weeën door, de placenta krijgt voldoende zuurstof tussen de weeën door, en de hersenen hebben de tijd om endorfines (lichaamseigen opiaten) aan te maken, waardoor het pijngevoel wordt verzacht of helemaal verdwijnt). Wanneer de oxytocine van buitenaf wordt toegediend, komt het hormoon direct in de bloedbaan, daardoor worden er minder/geen endorfines aangemaakt. Ook is de toediening continu in tegenstelling tot pulserend, waardoor de kans op hyperstimulatie van de baarmoeder ontstaat. Je ziet dat hierdoor bij bijstimulatie (en inleiding) de vraag naar pijnstilling toeneemt.

Het stimuleren van specifieke drukpunten (acupressuurpunten) kan de baarmoeder laten samentrekken, waardoor de weeën sterker kunnen worden. In het geval van mijn vriendin leek het aan te slaan (de weeën kwamen frequenter en werden intenser), maar we hadden niet voldoende tijd om dat te 'toetsen'. (Achteraf gezien, met de kennis die ik nu heb, kan het natuurlijk ook zijn dat mijn aanwezigheid haar rust gaf, waardoor de weeën weer op gang konden komen...).