Je doula is geen vreemde

“Een doula bij mijn bevalling? Nee hoor, ik hoef niet een vreemde aan mijn bed”. Hoe vaak ik dat niet hoor! Terwijl de doula grappig genoeg juist alles behalve een vreemde, onbekende persoon is als je gaat bevallen. 

Sterker nog, de doula is naast je partner waarschijnlijk de meest bekende en vertrouwde persoon tegen de tijd dat je bevalling begint. Een doula kies je namelijk zelf uit, het is een persoonlijke keuze. De doula leeft met je mee, heeft een luisterend oor en ondersteunt waar nodig. Dat begint tijdens de zwangerschap en zet zich voort bij de bevalling. Je doula is er voor jou, kent jou, draagt je een warm hart toe en blijft in je vertrouwen en je steunen. Daar investeert ze veel tijd in. Naast diverse gesprekken van minstens twee uur, is er regelmatig telefonisch en/of mail contact. Kortom, de doula is zeker geen vreemde, maar juist een bekende en veilige, extra steun bij je zwangerschap en bevalling.

Dat geeft een ander gevoel dan niet te weten wie dienst heeft als je gaat bevallen (tenzij je een verloskundige hebt die case loaded werkt). Vaak hebben zwangeren - heel terecht - voorkeur voor een bepaalde verloskundige en hopen van harte dat zij dienst heeft. Net zoals ze hopen dat een bepaalde verloskundige géén dienst heeft als de weeën beginnen, omdat ze daar niet zo’n klik mee hebben. Heel menselijk allemaal. Immers, bevallen heeft te maken met intimiteit en kwetsbaar zijn. Dan maakt het uit wie je aan je zijde treft als je geboorte gaat geven. Daarnaast is het opvallend dat vrouwen die in het ziekenhuis gaan bevallen, het wel volstrekt normaal en acceptabel vinden om het ziekenhuis personeel niet te kennen. En juist daar zien ze al gauw vier à vijf nieuwe gezichten tijdens hun bevalling. Over vreemden gesproken.

Een kindje krijgen is intens, intiem en bijzonder. Geboorte geven omringd door mensen die je (goed) kent en waarbij jij je kunt ontspannen is heel waardevol. Want dat heeft invloed op de wijze waarop het kindje geboren wordt. Het voorkomt interventies en geeft een gezondere start voor moeder, vader én kind.

Genoeg redenen dus om een doula te overwegen. Als je voor haar kiest, kun je haar weldadige werking gaan ervaren.

Doula Gonny Cappers

Hoogzwangere doula komt op voor wensen?

Eén van de dingen die ik als doula heel belangrijk vind, is dat de vrouw zich gehoord voelt tijdens de bevalling. Daarvoor moet ze ook zelf al haar wensen uitspreken of laten verwoorden door anderen. Dat dit niet zo makkelijk is als het lijkt, heb ik onlangs zelf ervaren.

Dat ik het lastig vind om voor mezelf op te komen kwam ik bij de 20 weken-echo al weer tegen. Ondanks dat dit mijn derde kindje is en ik inmiddels weet wat ik wil en veel vertrouwen heb in mijn lichaam, mijn bevalteam met zorg en aandacht gekozen heb en ze al mijn wensen kennen, blijkt het uitspreken als me iets dwars zit op dat moment toch nog lastig voor me. De echoscopiste duwde op mijn buik alsof het niets was. Ze deed me pijn omdat mijn kindje niet goed lag voor haar foto en in plaats van haar een halt toe te roepen vroeg ik mijn kindje te draaien (wat ze netjes deed). Mooi onderwerp van gesprek met mijn man en doula: ‘Help me herinneren dat ik een keuze heb en help me mijn stem te vinden’.

Dat dit ook tijdens de bevalling een uitdaging zou worden had ik dus wel verwacht, maar nu ook al ervaren. Ondanks dat mijn kindje er nu (37 weken en 5 dagen zwanger) nog niet is, heb ik namelijk al een voorproefje op de bevalling gehad.

Drie dagen geleden kreeg ik weeën. Nadat de contracties enige uren bezig waren en zodra mijn andere kinderen op bed lagen, werden deze heftiger en kwamen ze elke drie minuten. Eigenlijk waren ze nog steeds niet pijnlijk te noemen, maar wel intens. Om de verloskundige alvast te laten weten dat het mogelijk door zou zetten, liet ik mijn man bellen. Ik zei hem expliciet dat ik er nog niet echt behoefte aan had dat ze kwam, maar haar alleen wilde informeren. Toch zei ze hem dat ze wel even langs zou komen. Ook mijn doula wilden we informeren en ondanks dat ik mijn man vroeg om alleen een ‘heads up’-sms te sturen, belde hij haar en zei hij niet duidelijk dat ze nog niet hoefde te komen, dus ook zij zou drie kwartier later al voor de deur staan.

Ik liet me op dat moment eigenlijk overrulen en in plaats van mijn man te zeggen hen beiden terug te bellen en er nog even buiten te laten, gingen we samen alvast het bevalbad in (met een touwtje uit de voordeur) en hoopte ik dat ze nog lang wegbleven. Ach, zei ik tegen mezelf, het is de derde en ja, soms kan het dan heel snel gaan. Dus ik snapte de wens van de vroedvrouw om al te komen. En toch had ik mijn gevoel kunnen volgen en hen snel weer weg kunnen sturen. Na een uur goede weeën (om de drie minuten) zwakten deze al af naar elke vijf minuten en na drie uur viel het stil. Of dit was omdat ik me niet over kon geven aan de weeën en ze er voor mijn gevoel gewoon te vroeg waren? Ik weet het niet, maar de volgende keer zal ik toch zeggen wat ik echt wil.

En zo snap ik nu des te beter hoe moeilijk het voor vrouwen kan zijn om tijdens een bevalling te zeggen wat ze wel of niet willen. Mijn doula vertelde achteraf wel gevoeld te hebben dat het te veel was, maar ze wist ook niet of het toch niet ineens snel zou gaan. Mooie les voor haar en ook voor mij om als doula op je gevoel te vertrouwen en het gewoon te vragen als je denkt dat er iets is wat de vrouw je wil vertellen!

Het verschil tussen een doula en een kraamverzorgende

Mijn bijdrage aan ons leuke doula-blog is deze keer een heel praktisch schrijfsel. Regelmatig kom ik vragen of opmerkingen tegen van kraamverzorgenden die zich afvragen of wij niet “in elkaars vaarwater zitten”.  Ik denk dat dat zeker niet zo is, vandaar dit stuk over “het verschil”.

Sinds 2006 bestaat in Nederland het beroep “doula”. Vanaf dat moment werd er vaak een vergelijking gemaakt met het werk van de kraamverzorgende. De kraamverzorgende helpt de verloskundige tijdens het laatste stuk van de bevalling. Zij verleent partusassistentie en daarna verzorgt zij de moeder en de baby in de kraamperiode. Een doula komt al tijdens de zwangerschap in beeld. Door de voorbereiding en de gesprekken die de aanstaande ouders tijdens de zwangerschap met de doula hebben, wordt een vertrouwensband opgebouwd. De zwangere gaat met zoveel meer vertrouwen in haar eigen kunnen de bevalling tegemoet, wat een grote waarde heeft.

Het blijkt steeds vaker dat er een diepe behoefte bestaat bij de barende vrouw om gebruik te kunnen maken van professionele continue ondersteuning, met alle positieve gevolgen die daarbij horen. Aan die behoefte geeft de doula gehoor. De laatste tijd gaan er steeds meer geluiden op dat kraamverzorgenden eerder in de ontsluitingsfase opgeroepen kunnen worden en dat zij extra getraind zijn om aanvullende taken te verrichten (al is er tot nu toe geen vaste afspraak dat een zwangere een beroep kan doen op deze extra ondersteuning). De rol van de doula is echter heel verschillend van die van de kraamverzorgende. 

De doula heeft uitgebreid gesproken met de ouders over de verwachtingen ten aanzien van de bevalling, hun wensen, ideeën, angsten en onzekerheden, zodat ze goed weet waar ze op moet letten tijdens de bevalling. De rol van de voorbereiding van de doula en het ontstaan van vertrouwen over en weer is zo belangrijk. Daarnaast is een doula goed opgeleid in het positief bevorderen van een natuurlijke bevalling. Ook na de kraamperiode blijft de doula vaak nog in contact met de ouders. 

Een kraamverzorgende komt als vreemde de bevalsituatie binnen en schat vanuit haar ervaring de situatie op dat moment in. Als een bevalling zich van thuis naar het ziekenhuis verplaatst, om wat voor reden dan ook, gaat over het algemeen de kraamverzorgster niet mee omdat het ziekenhuis de eigen kraamverpleegkundigen heeft. Als doula ga je altijd met de ouders mee, thuis, in het ziekenhuis en bij de eventuele overdracht aan de gynaecoloog. Ik vind het ook van grote waarde dat ik als doula de zwangere vrouw ken, weet hoe zij reageert en hoe zij is als zij niet aan het baren is. Ook de partner is voor mij zeker geen vreemde en ik weet hoe de ouders onderling op elkaar reageren.

Nog een punt van verschil: een doula zit niet vast aan een maximaal aantal te werken uren. Zij bepaalt haar eigen werktijd en geeft de garantie dat zij ook bij een langdurige bevalling constant aanwezig blijft. Zij is de persoon die de vrouw en haar partner zelf hebben uitgekozen, waarmee ze vertrouwd zijn geraakt en die hen op geen enkel moment in de steek zal laten. Juist deze continuïteit van aanwezigheid en aandacht geeft een veiliger gevoel tijdens de bevalling waardoor er o.a. minder complicaties optreden en minder vraag naar pijnstilling is.

Tijdens de persfase, als er volledige ontsluiting is, zal de kraamverzorgende de verloskundige assisteren. Ze zal al haar verzoeken inwilligen, haar dingen aangeven, spullen pakken voor haar, dingen klaarzetten en heen en weer lopen om hand- en span diensten te verrichten. De kraamverzorgende is goed ingespeeld op wat de verloskundige nodig heeft.  Zij kan daarbij niet haar constante aandacht aan de barende vrouw geven. Een doula blijft echter altijd aanwezig met aandacht en ondersteuning bij de vrouw en haar partner. Zij is goed ingespeeld op de beide ouders. Een doula is niet als eerste verantwoordelijk voor de hulp aan de verloskundige. Ondanks dat het lijkt alsof deze twee taken logisch in elkaar overlopen is er toch een groot verschil en een bepaalde tegenstrijdigheid. Toen ik zelf als doula bij een bevalling aanwezig was waarbij de kraamverzorgster er nog niet was tijdens de geboorte van de baby, voelde ik hoe ik in een spagaat terecht kwam. Natuurlijk help je de verloskundige dan, maar je focus is echt de moeder en haar partner en dat gaat op zo'n moment niet. Het voelt zowel voor de doula als voor de barende vrouw als een doorbreking van de doulataken. De kraamverzorgster werd dus echt door mij gemist! 

Zijn we niet allemaal bij elkaar om de geboorte een zo goed mogelijke ervaring te laten zijn voor de moeder en haar partner? Te helpen bij een goede, bekrachtigende geboorte ervaring, zodat zij ook als moeder op haar eigen kracht vertrouwt? Wij zorgen allemaal voor die oeroude en o zo belangrijke “circle of support” tijdens het moment van de geboorte van zowel een kind als een moeder. En daar heeft “iemands vaarwater” verder weinig mee te maken.  

“Birth is not only about making babies. Birth is about making mothers – strong, competent, capable mothers who trust themselves and know their inner strength.”  (Quote Barbara Katz Rothman)

Lieve groet, Marlies Phielix

 www.doulapraktijkgorinchem.nl

Het lijkt me gewoon fijn

Er zijn allerlei denkbare redenen om een doula bij je bevalling te willen hebben. Maar sommige vrouwen hebben niet eens een reden nodig…

“Het lijkt me gewoon fijn!”, vertelt ze me stralend tijdens ons kennismakingsgesprek. “Ik zie niet tegen de bevalling op. En ik ben er ook van overtuigd dat mijn man er vol voor me zal kunnen zijn. Maar het lijkt me gewoon fijn als jij er dan ook bij zou willen zijn!”

De zwangerschap verloopt zonder noemenswaardige klachten en de bevalling is precies op haar uitgerekende datum. Ze laat me ’s ochtends weten dat het is begonnen, maar verzekert me dat ik echt niet meteen haar kant op hoef te komen. Liever verliest ze zichzelf nog een paar uurtjes in het boek waar ze net zo heerlijk in zit.

Pas laat op de avond laat ze weer van zich horen. De weeën zijn goed op gang, maar verder gaat het nog steeds allemaal prima. Ze wil het nog een uurtje aanzien, en daarna zal ze me laten weten of ik moet komen.

Ik laat me naar bed sturen door mijn gezin (ieder uurtje slapen helpt), maar draai me op de trap alweer om. Noem het maar doula-intuïtie, maar ik wil erheen. Met mijn tas, sleutels, geboorteplan, appel en flesje water onder mijn arm, hoor ik mijn telefoon opnieuw gaan: Of ik toch maar nu wil komen? “Ik ben al onderweg!”, antwoord ik vrolijk.

Tegelijkertijd met de (zwangere!) verloskundige kom ik aan bij het enige verlichte huis van de straat. Ze blijkt al 7 centimeter ontsluiting te hebben! De verloskundige heeft nog nooit samen gewerkt met een doula en twijfelt even over de verdere gang van zaken. “Normaal zou ik nu blijven, maar je hebt al een doula, dus zullen we afspreken dat ik terug ga naar de praktijk en dat jij me belt als je me nodig hebt?” “Hoe meer vrouwenenergie, hoe beter!”, moedig ik aan. “Ja, dus blijf alsjeblieft!”, vult zij aan. “Graag!”, antwoordt de verloskundige blij.

We helpen haar in bad, dimmen het licht en luisteren hoe diep ze mee ademt met iedere wee. Deze rust is prachtig. Ondertussen vertelt hij zachtjes hun verhaal. Dat ze al zo lang van elkaar houden. Dat hun kinderwens jaren duurde om te worden vervuld. Dat hij zo trots is op haar. De badkamer is lekker warm, en dat komt vooral door zoveel liefde.

De verloskundige beaamt dat dit kindje klaar is om te worden geboren. Hij masseert, zij perst en wij stralen vertrouwen uit: meer is er niet nodig om een prachtig jongetje de wereld in te laten glijden.

Ze verhuizen met z’n drietjes naar het grote bed om elkaar uitgebreid te bewonderen en te besnuffelen. Zij baart de placenta, hij zet de camera op een statief, en wij maken ons uit de voeten. Nu is het tijd voor kersverse familie-energie.

Beneden vertrouwt de verloskundige me toe: “Wat een mooie bevalling. Ik hoop nog heel vaak zo met je te kunnen samenwerken.” Dat lijkt mij nou ook gewoon fijn!

Wereldwijde doulaweek in maart

Toen ik jaren geleden als kersverse doula aan de slag ging, was het flink pionieren. Het begrip doula moest nog inburgeren, want het was vrij nieuw. Kwestie van tijd voordat de doula geaccepteerd en gewaardeerd wordt, dacht ik in mijn naïviteit. Na zes jaar weet ik beter: de doula vraagt nog steeds aandacht! 

Er zijn steeds nieuwe zwangeren, die zich gaan verdiepen in de wereld van zwangerschap en bevalling. En er zijn veel hulpgevers die niet zo goed weten wat ze aan moeten met een bevalling waar ook een doula bij aanwezig is. Argwaan, onzekerheid en verwarring zijn de meest voorkomende reacties die ik als doula tegenkom. En dat terwijl de doula aangenaam is voor iedereen rondom zwangerschap en geboorte.

In 2013 wordt voor het derde jaar wereldwijd een doulaweek georganiseerd. Van 22 t/m 28 maart kunnen bijeenkomsten worden opgezet om de doula meer zichtbaar te krijgen. Het thema van dit jaar is “Doulas are Good for Everyone!” oftewel: Doula’s zijn goed voor iedereen!

Steeds meer zwangeren weten dit uit zichzelf en huren een doula in. De meeste hulpgevers weten en snappen het, nadat ze eens een doula zijn tegengekomen bij een geboorte. In de wereldwijde doulaweek extra aandacht voor deze laatste groep. Zodat ze ook zij vol vertrouwen een bevalling in gaan waar een doula bij aanwezig is.

Ook in Groningen en omstreken zijn doula’s al jaren actief. Wij komen veel verloskundigen, kraamverzorgsters, verpleegkundigen en gynaecologen tegen, die zich nog steeds afvragen wat nou het nut van de doula is. Ook vinden ze het vaak verwarrend. Wie doet nu wat? Niet goed weten wat een doula nu precies is en doet, werkt onbegrip en afwijzing in de hand. En dat is zonde, want onnodig.

Daarom is er in de doulaweek een bijeenkomst voor alle verloskundigen en andere belangstellenden om ze te informeren over het hoe en waarom van de doula. Zodat de doula meer vertrouwd wordt en het besef groeit, dat de doula geen bedreiging of overbodige luxe is, maar een waardevolle aanvulling in de zorg rondom zwangerschap en geboorte.

Want het moge duidelijk zijn: de doula neemt nooit de plaats in van wie dan ook. Iedereen kan zijn werk doen (graag zelfs). De doula is het cement. Ze is aanvullend daar waar dat gewenst is. Ze dringt zich niet op en heeft geen eigen agenda. Ze volgt en bevestigt de vrouw, zodat die in haar kracht blijft en beter kan bevallen. Dat is aangetoond met cijfers. Ik heb ze niet nodig, want ik zie het elke keer weer gebeuren wanneer ik bij een bevalling ben. Natuurlijk zijn er genoeg ouders, verloskundigen en kraamverzorgsters die de doula een warm hart toedragen en heel goed weten wat ze doet en toevoegt. En voor alle anderen blijven we voorlichting geven, bijvoorbeeld tijdens de wereldwijde doulaweek, zodat onjuiste beeldvorming verdwijnt. Want de doula is goed voor iedereen!

'Thuisbevalling in Nederland in gevaar'

De thuisbevalling in Nederland is in gevaar. Momenteel bevalt nog ongeveer 20 procent van de vrouwen thuis, in de jaren 90 was dat nog 35 procent. Als dat aantal verder afneemt, kunnen vrouwen er straks niet meer voor kiezen om thuis te bevallen. Dat vreest Rafael van Crimpen, verloskundige en directeur van de Academie Verloskunde in Maastricht.

Lees meer